Op zondag 13 september — aanvang 15:00 uur — presenteert het Vocaal Ensemble Oude Noten onder leiding van André Cats in de Pelstergasthuiskerk van Groningen een uitvoering van de Missa Hercules Dux Ferrariae van Josquin des Prez, die omstreeks 1445 werd geboren en in 1521 is overleden.
Over deze Missa houdt dirigent André Cats een lezing, zoals hij dat in eerdere instantie, voorafgaande aan de uitvoering van andere missen — toen in de Synagoge — heeft gedaan.
In 2008 is André Cats gestart met de combinatie van lezing met koorzang, en vanaf het begin van dit seizoen wordt de reeks voortgezet, te beginnen zondagmiddag in de Heilige Geest Kapel in de Pelsterstraat. Aangezien deze kerk onderdeel vormt van het Pelstergasthuis, wordt deze ook veelal Pelstergasthuiskerk genoemd, maar het gaat daarbij wel om dezelfde entourage.
De hierna volgende missen met bijbehorende informatie in de vorm van een lezing, zullen worden gegeven in diverse oude kerken in Stad en Ommelanden, waarmee een uitstekende, zo goed mogelijk in de tijd van de muziek passende, sfeer als ruimtelijke basis wordt gecreëerd.
Josquin-Missen
André Cats zal met zijn verschillende koren dit najaar in totaal drie missen van Josquin uitvoeren. Die van aanstaande zondag, met Oude Noten, de andere twee met steeds een andere formatie uit de overkoepelende stichting De Noordelijke Polyfonisten die over de concerten nadere informatie op de website heeft staan.
Bij de Missa Hercules Dux Ferrariae gaat het niet, zoals zo dikwijls, om een onbekend meesterwerk dat ergens opdook en dat we nu als nieuwtje krijgen voorgeschoteld, maar om een beroemd meesterwerk uit de Renaissance. André Cats zelf zegt hierover:
"De mis werd door Josquin geschreven als geschenk voor Ercole I d’Este, hertog van Ferrara. Het opvallendste aspect aan de compositie is het thema: van de klinkers in Ercole’s formele naam leidde Josquin een melodie van 8 noten af, toenmaals benoemd als RE-UT-RE-UT-RE-FA-MI-RE en “vertaald” naar ons systeem klinkend als d-c-d-c-d-f-e-d. Dit thema komt in de hele mis 47 keer voor, een getal dat volgens sommige musicologen ook een symbolische waarde heeft."
Het ensemble “Oude Noten” bestaat uit 8 zangers, waaronder André Cats, die al zingend leiding en inspiratie geeft. De opstelling is zoals 500 jaar geleden: staand achter één grote lessenaar, allemaal lezend en zingend uit hetzelfde boek.
____________
Afbeeldingen
1. Logo van De Noordelijke Polyfonisten.
2. Dirigent André Cats.
