Een grootvaderlijke ontmoetingDrie of vier jaar zal ik geweest zijn — dat was in 1948 dan wel
1949 — toen ik tijdens een boodschap met mijn grootvader in het centrum van de Stad terzijde van de Martinikerk meemaakte dat deze bleef staan en met een brede lach een andere, opa-achtige figuur de hand toestak. Die ander was Kornelis ter Laan, geboren op 8 juli 1871, bijna elf jaar eerder als mijn grootvader, eveneens te Slochteren. Deze had thuis al wel eens over zijn oudere bekende gesproken, want als opa's onderwijzer in Sappemeer om de één of andere reden een dag(deel) geen les kon geven, kwam Kornelis ter Laan hem vervangen, die toen nog kwekeling was.
Van de conversatie der beide heren op leeftijd is mij helemaal niets bijgebleven. Wel herinner ik me dat de, net als opa van een witte snor voorziene, ex-burgemeester van Zaandam het prettig vond mijn grootvader weer eens te spreken. Hij had, ondanks het feit dat hij tegen de tachtig liep, de zaken nog altijd goed op een rij. Diverse van zijn min of meer omvangrijke werken — waaronder de
Proeve van een Groninger Spraakkunst (1953), de
Groninger Encyclopedie (I: 1954, II: 1955), twee delen over het
Groninger Volksleven (I: 1959, II: 1961) en zijn
Geschiedenis van Slochteren (1962) — moesten nog uitkomen.
Doch niet alleen onze Stad en Ommelanden hadden de belangstelling van de veelzijdige ontwikkelde sociaal-democraat, welke niet alleen het eerste 'rode raadslid' van Den Haag was geweest, maar ook de eerste 'rode burgemeester' van ons land (Zaandam 1914-1937). Die uiterst brede interessesfeer had eveneens zijn weerslag gevonden in boeken:
Letterkundig Woordenboek voor Noord en Zuid (1941; vermeerderde herdruk 1952). Een Nederlandse Encyclopedie, een Aardrijkskundige Encyclopedie, een boek over
Folklore van de Joden, en nog tal van andere publicaties, die meer laten zien over de geschiedenis van ons volk of specifieke, folkloristische elementen daarvan, zowel in verhalend proza, alsook in essayïstische vorm.
Voorname man met één juiste voornaamNog altijd bestaat er onenigheid over de voornaam van Ter Laan. De één beweert dat het toch echt Klaas was en niet Kornelis (Gronings: Knelis); misschien kunnen we de naam zoals die in de door de bovenmeester zelf geschreven Groninger Encyclopedie als juist aanhouden: Kornelis.
Overigens was het eerste grotere werk dat van Ter Laan werd gepubliceerd, een Bloemlezing in de Groninger Volkstaal,
Laandjebloumen, die hij samen met G.W. Spitzen — die veel meer
bekendheid geniet onder zijn pseudoniem Geert Teis — en G. Stel heeft samengesteld, en in 1924 is uitgegeven.
Kornelis ter Laan is op 6 maart 1963 te Utrecht overleden.
___________
Afbeeldingen1. Kornelis ter Laan, op latere leeftijd.
2. Voorkant van het boek over de
Groninger Spraakkunst.
3. Voorzijde van de band van
Laandjebloumen uit 1924.
