Laatste Lunchpauzeconcert op Martini-hoofdorgel

Drie werken uit de Barok

Op vrijdag 20 augustus, vanaf 12:45 uur, wordt in de Martinikerk aan de Grote Markt te Groningen alweer het laatste van de reeks Lunchpauzeconcerten van dit seizoen gegeven. Organist voor deze gelegenheid is Gert Jan Schipper (geboren 1975), die vier stukken zal voordragen. Drie ervan zijn van evenzovele alom bekende grootheden van het klavier uit de Barok: Dietrich Buxtehude (1637-1707), wiens Preludium in d-klein zal worden uitgevoerd. Die componist is van grote invloed is geweest op hetgeen Johann Sebastian Bach (1685-1750) voor (onder meer) dat instrument heeft geschreven. Papa Bach zelf komt ook aan bod in het derde stuk dat Gert Jan Schipper zal spelen: Toccata, adagio en fuga BWV 564. Daartussenin wordt een compositie van Georg Böhm (1661-1733) gespeeld: Vater unser im Himmelreich. De orgelmuziek van Böhm is in de Martinikerk veelvuldig voorgesteld.

Eigentijdse compositie
Ter afsluiting van het concert, en daarmee meteen van de zomerreeks 2010, zal Gert Jan Schipper een eigen compositie spelen: Improvisatie over Psalm 21, drie variaties en slotkoraal.

Er kan beslist geen twijfel aan bestaan dat de dispositie van het Schnitger/Ahrend-orgel in Groningens hoofdkerk geknipt is voor barokwerken, aangezien die op een dergelijk instrument het beste tot hun recht komen. Dat rechtvaardigt echter niet de conclusie dat het instrument zich niet zou lenen voor werken uit andere perioden van de muziekgeschiedenis, en dat is meer dan eens gebleken met composities tot en met de tweede helft van de twintigste eeuw.

Een kwart eeuw geleden bewees Charles de Wolff dat door een werk van Györgÿ Ligeti op dat orgel te spelen, en dat was niet minder dan een openbaring: alsof er diverse orgels op verschillende plekken in de kerk waren opgesteld — een bijna quadrafonische ervaring.

Overigens is dat effect niet noodzakelijkerwijs afhankelijk van de huidige tijd; verleden week speelde Jochem Schuurman de Derde Sonate opus 24 uit 1865 van August Gottfried Ritter (1811-1885), en daarin werd hetzelfde effect geconstateerd: alsof je middenin het klanken-gebeuren zat. De waardering van het aanwezige publiek was flink wat groter dan gewoonlijk.
Hoewel nog steeds mondjesmaat, wordt er tegenwoordig vaker een eigentijds stuk geprogrammeerd. Dat van Gert Jan Schipper kan, gezien zijn geboortejaar, in principe geen twee decennia oud zijn.

__________

Afbeelding: Gert Jan Schipper, organist en componist.