KamerFilharmonie Der Aa concerteert in Assen en Groningen met Gustav Mahler en Paul Hindemith

Chefdirigent Joost Smeets.

Gloednieuw symfonieorkest
In Noord-Nederland wordt de komende week tweemaal in twee steden een optreden verzorgd door een onlangs opgericht symfonieorkest: de KamerFilharmonie Der Aa [1], een ensemble voor gevorderde amateurmusici, die zich allen verder hebben ontwikkeld dan voor (alleen nog) spelen in jeugdorkesten en/of studentenensembles. Chefdirigent is Joost Smeets.

Op twee locaties
Op zondag 31 oktober wordt de première gerealiseerd in de Drentse hoofdstad Assen, in het cultureel centrum De Schalm (aanvang 19:30 uur). Het tweede optreden van het orkest Kamerfilharmonie Der Aa zal plaats hebben op woensdag 3 november te Groningen, in de Immanuelkerk aan het Overwinningsplein in de wijk Corpus den Hoorn (aanvang 20:15 uur).

Gustav Mahler
Het thema van dit eerste concert van het nieuwe orkest is 'Entartete Kunst', een begrip uit de tijd van de nationaal-socialisten en geplakt op alle uitingen van kunst die niet pasten in de ideologie van Hitlers alles verpletterende misdaadsyndicaat. [2] Er staan drie werken op het programma: twee uit het fin de siècle — beide van Gustav Mahler (1860-1911).
Allereerst Totenfeier. Daarover is uitgebreide informatie te vinden op de website van het orkest. Dat geldt eveneens voor de andere werken van dit programma.

De alt Eline Harbers.

Vervolgens zijn de Rückert-Lieder van dezelfde componist aan de beurt. Altzangeres Eline Harbers zal de solopartijen daarin voor haar rekening nemen.
De keuze voor deze componist is niet zo verbazingwekkend, aangezien zowel 2010, alsook 2011 als Mahler Jaar geldt: het eerste omdat het anderhalve eeuw is geleden dat Gustav Mahler werd geboren (op 7 juli); 2011 omdat het dan honderd jaar geleden zal zijn dat deze tot wereldvermaardheid opgstuwde dirigent en componist is overleden (op 18 mei).

Paul Hindemith
Ook de muziek van Paul Hindemith (1895-1963) viel niet in de smaak bij het nazi-geboefte. Toch vertelde Eugen Jochum in een van de talrijke interviews dat hij in de kleinere steden van Duitsland ten tijde van het nazi-bewind gewoon stukken van Hindemith op het programma heeft gezet, en dat daar geen haan naar kraaide, maar dat zoiets in Berlijn en andere grote steden in Duitsland en later eveneens in de bezette gebieden, niet zou hebben gekund.

Paul Hindemith in 1923.

Van Paul Hindemith speelt de KamerFilharmonie Der Aa de symfonie Mathis der Maler uit 1934. In de jaren zestig en zeventig werd dit stuk met enige regelmaat uitgevoerd door het Noordelijk Filharmonisch Orkest in de onvolprezen concertzaal van De Harmonie in Groningen— zelfs twee seizoenen achtereen met vaste dirigent Charles de Wolff— en later in De Oosterpoort. Die frequentie is daarna sterk gedaald. 
__________

[1] De naam van de KamerFilharmonie verwijst naar het riviertje de Aa dat in Drenthe (De Drentse Aa), via Groningen Stad verder naar het Noorden stroomt.

[2] Met het begrip Entartete Kunst moet men voorzichtig zijn, aangezien nog steeds niet iedere muziekliefhebber weet wat ermee wordt bedoeld. Zo stond tot voor kort — totdat ik het eigenhandig heb vervangen door de juiste terminologie — in de tekst van de internet encyclopedie Wikipedia dat de stijl waarin Erich Wolfgang Korngold (1897-1957) componeerde, Entartete Musik is. 

Nog een week Nazomeren in Ruigewaert, Niezijl

Antje Sonnenschein: Landschap met bomen en geel koolzaadveld.
Formaat 90 x 80 cm; acrylverf op doek. Te zien in de expositie
Nazomeren in Galerie Ruigewaert te Niezijl; tot en met 31 oktober.

Burgernet actief in Groningen. MELD(T) U AAN

Groningen is de eerste grote stad waarin Burgernet actief is. Burgemeester Peter Rehwinkel van de stad Groningen heeft zich als een van de eersten ingeschreven, en dat was daarnet te zien via TV Noord.

Aangezien dit een voortreffelijk initiatief is, worden ook op deze Cultuursite voor Stad en Ommelanden alle burgers opgeroepen die willen meehelpen, om zich aan te melden, om het op die manier mede mogelijk te maken vermiste kinderen en eventuele ouderen (sneller) op te sporen en, eventueel uit te kijken naar mensen die voldoen aan een signalement, dat door de Politie, na inbraak, overval of ander misdrijf, wordt verspreid via de telefoon (vast of mobiel) dan wel via een SMS-bericht. Dat signalement kan van personen, voertuigen, voorwerpen of iets anders zijn.
Op die manier kan de overheid gebruik maken van de mogelijkheden die de meeste burgers kunnen inzetten om de eigen omgeving zo goed mogelijk veilig te houden.
U kunt zich aanmelden via Burgernet.nl. U hoeft alleen maar op de onderstreepte tekst te klikken.

Men wil nu eindelijk wel eens bewezen zien of het zogeheten Mozart-effect ook werkelijk bestaat

Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Tekening van Jarko Aikens, Groningen 1986.
Archief Heinz Wallisch, tevens ©.

De gelegenheid om deel te nemen aan het onderzoek daarnaar zal u worden geboden in een concert met kamermuziek, in de middag van zondag 17 oktober in de Berouilliborg op het Zernike-terrein in Groningen dat sedert enige tijd, vooralsnog ten onrechte, als Zernike Campus wordt gekwalificeerd. Het concert, dat gratis toegankelijk is, begint om 15:00 uur. Over de inhoud willen we hier verder niets kwijt, aangezien het gebeuren verrassend wordt geacht, niet in de laatste plaats voor de toehoorders. Het is een gebeuren in het kader van de kamermuziekconcerten die (mede) door het Noord Nederlands Orkest worden georganiseerd.

Galerie MooiMan biedt de expo Make a statement

OPDAT u het alvast even weet, kunt u hier reeds een omstreden beeld [1] van twee mannen zien — dat onderdeel uitmaakt van de expositie MAKE A STATEMENT die aanstaande zondag, om 16:00 uur, start in Galerie MooiMan in de Noorderstationstraat van onze noordelijke metropool. Voorbezichtiging van deze heren en van nog veel meer kan reeds vanaf 15:00 uur.

Jawel, in Hellevoetsluis — nomen est omen — werd dat beeld anno 2010 voor een expositie geweigerd, en dat terwijl het CDA gewoon blijft voortbestaan en paapse pedosekuselen [2] nog wel een tijdje hun gang zullen kunnen gaan. Die wandelende tijdbommen in habijt laat men grotendeels ongemoeid, een bronzen beeld dat iets voorstelt dat nog meer voorkomt dan het misbruik van kinderen in tal van uitingen, wordt geweigerd. Toch zijn de erecties die hier worden voorgesteld in al hun dynamiek statisch waardoor ze geen reële bedreiging kunnen vormen, behalve in het door archaïsch-pathologische preoccupatie verwrongen (niet) denken. Zo dicht bij de hel is men kennelijk bang dat men zich aan het water bij de voet van de de sluis zal branden. De erectie die de beide heren in beeld hebben en houden, naast of tussen hun gehele hebben en houden, doet geen kwaad, doch bezorgt menigeen een kunstgevoel. De slappe hap, of een half stijf ledemaat dan wel een hele erectie als een mini-Eiffeltoren, onder de jurk van zovele mannen of halve mannen dan wel hele geestelijke eunuchen in travestie — die allen officieel een instituut vertegenwoordigen dat voor andere mannen de kledij in kwestie afwijst — doet dat veelvuldig en overal op deze aardkloot. Over discriminatie gesproken. En niet alleen op dit punt is de katholieke kerk een meer dan hopeloos, archaïsch instituut dat zichzelf al heel lang heeft overleefd.

De Groninger priester Herman Verbeek blijkt steeds meer gelijk te krijgen met zijn bewering, van inmiddels decennia geleden, dat het pausdom een instituut is dat dient te worden afgeschaft. Vanzelfsprekend dient ieder instituut dat discrimineert op de vingers te worden getikt en desnoods met rechtsmiddelen te worden gesloten. Helemaal als het, voor gruwelen dove en blinde, opperhoofd daarvan zelf ooit met het geweer voor Hitler heeft gestreden.

Zie ook De Homo en de Hostie. 

Lees tevens onze andere benadering op de aan deze site gelieerde website Rond beeldende kunsten.

Ook dit is een statement, al geef ik de voorkeur aan het mijden van buitenlandse begrippen in onze taal wanneer daarvoor geen enkele noodzaak bestaat. Het feit dat die cultuur-vergiftigende Yankismen bestaan, is immers schandalig genoeg.
(wordt vervolgd)

[1] Het beeld is van Paul Lagrouw en is getiteld True love is deaf.
[2] Ik wens hier nadrukkelijk onderscheid te maken tussen pedofielen aan de ene kant en pedoseksuelen aan de verkeerde kant. De laatsten zijn actief op dat punt, en dat is het volstrekt onaanvaardbare element in de geaardheid.

Ik zelf ben canofiel, maar zeker niet canoseksueel. Dit laatste toch nog maar even om u niet op een dwaalspoor te brengen en de indruk te wekken dat ik een zodanig geaarde relatie met mijn teef heb, al zou menigeen, zo vermoed ik, mijn eventuele biologische kinderen ook wel een hondenkop toedichten.
Dat alles geldt, mutatis mutandis, ook voor onze katers, poesen, egels en kraaien, mussen, roodborsjes, vinken en meer van dat alles.

Michail Jurowski, het NNO en Dmitri Sjostakovitsj

Weer eens toporkest
De afdeling publiciteit van het Noord Nederlands Orkest wil nog wel eens leuk uitpakken door het eigen ensemble als toporkest te afficheren, en dat leidt wel eens, nu en dan begrijpelijk, tot enig meesmuilen, zeker als je eens of meermaals achtereen een concert hebt bijgewoond waarvan de kwaliteit niet boven de, weliswaar goede, middelmaat uitkomt. 
Maar dan plotseling verschijnt er een gastdirigent, die je niet uit eigen ervaring kent, maar wiens reputatie hem is vooruitgesneld. 
Dat was het geval met Michail Jurowski die voor het zomerreces van het ensemble in Groningen en Leeuwarden een concert van het NNO zou leiden. Het werd een openbaring: die Zevende Symfonie van Dmitri Sjostakovitsj klonk alsof een Russisch toporkest op tournee even Stad aandeed om te laten horen wat het kan. Een groter compliment kan ik niet verzinnen.

Viktor Libermann: "Neem een Rus"

Die combinatie — Sjostakovitsj en Jurowski — bleek een wel heel gelukkige en geheel en al in overeenstemming met het gevoelen, en het dienovereenkomstig uitgesproken advies, van de toenmalige chefdirigent van het orkest, Viktor Libermann (1931-1999), die zelf de Zevende zou leiden, maar inmiddels te ziek was. Daarom werd het opus van het programma verwijderd. "Neem een Rus", heeft die dirigent als goede raad meegegeven. Daaraan heeft de leiding van het orkest voldaan, na een interim-leiding. Daarna werd Alexander Vedernikov benoemd. Het bleek geen gelukkige combinatie. Hoewel menigeen dat aan de kwaliteiten van Vedernikov weet, bleek dat al te gemakkelijk: ik heb de man daarna, maar dan elders, voortreffelijke muziek horen maken.

Ideale combinatie (1) — NNO met een een Rus

Diverse seizoenen was nog een Rus, Nikolaj Aleksejev, gastdirigent. In diens tijd in Groningen heeft hij driemaal een symfonie van Dmitri Sjostakovitsj met het NNO uitgevoerd: de Vijfde, de Elfde, en — zijn laatste concert alhier — de Achtste. Allemaal uitschieters in de best denkbare zin. We hebben wel eens het gevoel gehad dat de man in Groningen niet voldoende naar waarde werd geschat. Het zou mooi zijn als hij de komende jaren, nu Michel Tabachnik in dit seizoen voor het laatst in Groningen optreedt, zich weer eens op de podia van het NNO zou kunnen vertonen.

Ideale combinatie (2) — NNO met nog een Rus

Toen het ensemble eindelijk toe was aan Sjostakovitsj' Zevende — een 'monsterproductie' die hier en daar met 147 instrumentalisten wordt uitgevoerd; in Groningen en Leeuwarden waren het er 104 —, werd de combinatie Jurowski/NNO daarvoor gecreëerd, en in de programmering van het seizoen 2010/2011 werd Sjostakovitsj' Tiende op de rol gezet. Gisteravond werd de eerste van twee uitvoeringen van die Tiende gerealiseerd — vrijdag 1 oktober volgt een herhaling in Hoogeveen —, en ook deze keer bleek Jurowski het uiterste uit de musici van ons — dus toch onvolprezen — orkest te kunnen halen. Niet alleen verdient dat bewondering, het zorgt er tevens voor dat eerder uitgesproken verlangens thans opnieuw bovenkomen: zie dat die Michail Jurowski hier vaker komt, en nog beter: probeer de man te contracteren voor een reeks concerten per seizoen. Helemaal geweldig zou het zijn als Michail Jurowski chefdirigent van het Noord Nederlands Orkest zou kunnen worden. 

Honderdvijftig jaar orkest in Groningen
Die combinatie van, zo nu en dan, toch nog ietwat verborgen, kwaliteiten zou er misschien voor kunnen zorgen dat het Fries-Drents-Groningse muziekgezelschap in de zomer van het eigen jubileumjaar 2012 [1] zou kunnen optreden in de BBC Proms, met onder meer die Zevende van Sjostakovitsj. Ik zal dat daar, bij de BBC in Londen, eens aankaarten. Een paar seizoenen geleden klonk die symfonie onder leiding van Kurt Masur met diens Orchestre de Paris tijdens zo'n Prom op het podium van de Royal Albert Hall. Het werd een uitstekende uitvoering, maar ook niet een nog betere dan het NNO met Jurowski heeft afgeleverd. Simpelweg omdat het niet nog beter kan. Ergo: wat let ze daar, en toch al helemaal als dit ensemble, het oudste symfonieorkest van ons land, dan jubileert.
In fortissimo jubilo, zal ik maar zeggen.

Dat die bepaald niet gemakkelijke en deels, begrijpelijk, agressieve Tiende van de Grote muziek-Rus van de twintigste eeuw goed viel bij de toehoorders in de slechts voor de helft gevulde Oosterpoort-zaal, bleek onder meer uit de doodse stilte tijdens de muziek — en dat maak je alleen mee in uitzonderlijke gevallen.

Uiteindelijk kun je vaststellen dat de combinatie van dit ensemble met deze dirigent wel bijzonder goed moet zijn, want na afloop applaudisseerde zelfs het voltallige orkest voor deze maestro mee in de ovatie van de toehoorders.
Toegegeven, in mijn begintijd als criticus was dat een grote zeldzaamheid: bijna vier decennia geleden deden de toenmalige NFO-leden het voor Hiroyuki Iwaki, na de Vierde van Tsjajkovksi; daarna heb ik het, tot gisteravond, niet weer van ons voltallige orkest meegemaakt. Elders komt het meer en meer voor.
__________
[1] Op 14 november 1862 was het muziekgezelschap in Groningen het eerste in Nederland dat voldeed aan de kwalificatie symfonieorkest.
____________
Afbeeldingen
1. Michail Jurowski, gastdirigent van het NNO in 2010.
Foto overgenomen van diens website.
2. Nikolaj Aleksejev, jarenlang vaste gastdirigent van het NNO, thans gastdirigent van Het Gelders Orkest. Hij nam met dat ensemble in 2009 Sjostakovitsj' Tiende op. (Foto: HGO.)
3. Dmitri Sjostakovitsj. Schilderij van Michael Buter, Groningen, tevens ©. Dit schilderij hing gisteravond aan een zuil in de hal voor de grote concertzaal van De Oosterpoort.