Lezing van Jung Chang over haar MAO-biografie op donderdag 24 april in het Academiegebouw

Moordmachine MAO
Op donderdag 24 april zal in het kader van Studium Generale van de Rijksuniversiteit Groningen de schrijfster Jung Chang komen vertellen over haar biografie van MAO ZEDONG, die in juni 2005 in het Engelstalige origineel van de persen is gerold, en reeds vrij snel daarna in onder meer Duitsland en Nederland eveneens in vertaling is uitgekomen. De schrijfster is vooral bekend geworden door haar roman Wilde Zwanen (1991), welke een internationale bestseller is geworden.
Dat omvangrijke boek van Jung Chang over een uiterst belangrijk hoofdstuk uit de geschiedenis van China en zijn volk, verspreid over de twintigste eeuw, toegespitst op het leven van "drie dochters van China", heeft ook in ons land veel aandacht gekregen. Opvallend was dat bij verschijnen van het boek reeds bekend was dat er tien miloen exemplaren wereldwijd waren verkocht en dat dit document zo een grotere lezersschare had weten te interesseren dan elk ander, al dan niet op feiten gebaseerd, of anderszins wetenschappelijk gefundeerd, boek over China.

Unicum
Op 2 juni 2005 is bij de Londense uitgever Jonathan Cape het, reeds op dat moment zeer veel besproken, boek over het extremistische uitvaagsel Mao Zedong verschenen. In die biografie over een van de meest krankzinnige en even abjecte massamoordenaars uit de geschiedenis van de mensheid waaraan auteur Jung Chang — samen met haar man, de historicus Jon Halliday een decennium heeft gewerkt —, wordt aandacht besteed aan het verre werelddeel China, maar in tegenstelling tot het belletristische boek, is de focus nu gericht op één figuur, diens leven en de handelingen, maar vooral de uitzinnige massamoorden door een onmenselijk gedrocht, dat Hitler, Stalin [1], Idi Amin en consorten, plus andere massamoordenaars in wereldhoofdsteden — het Witte Kremlin nummer 10, zeg maar — anno nu tezamen verreweg in de schaduw stelt: Mao Zedong (1893-1976), voor wie een miljoen lijken meer of minder geen enkel beletsel vormden om zijn wil door te drijven. Evenals de boven genoemde afsplitsingen van het Beest uit de Afgrond in de eerste helft van de vorige eeuw in steden als Berlijn en Moskou dat deden: het monster Dol-Dwaze Dolfje en de geïncarneerde geestelijke defecttoestand die zichzelf met de naam Stalin had bedacht:, maar in ieder geval minimaal 39 pseudoniemen gebruikte.

Roerganger van Mythen
Met de zeventig miljoen Chinezen, die als gevolg van zijn onbedaarlijk medogenloze politiek het leven hebben glaten, is het Maximale Monster Mao niet alleen hèt schoolvoorbeeld van extreme, vleesgeworden vernietigingsdrang, maar steekt hij tevens in uitzinnig criminele, mensenverachtende energie die talrijke gevaarlijke gekken uit de geschiedenis van de mensheid gemakkelijk naar de kroon.
De Amerikaanse chroniqueur Edgar Snow (1905-1972), die onmiddellijk na de hoogtijdagen van de zogenaamde Culturele Revolutie in het verre China, in een journalistenforum van de Duitse televisie onthulde dat hij — ook in de periode dat de grenzen voor westerlingen hermetisch waren gesloten — altijd welkom was geweest bij Mao en dat er zich tussen hen een vriendschappelijke relatie had ontwikkeld. Ook bij objectief te berichten geachten kunnen de totale botervoorraden van een werelddeel aan de ondoordringbare schedel van een beneveld brein blijven steken.
Tevens voelde meneer Snow zich geroepen de geruchten te ontkrachten dat Mao zichzelf beschouwde als de Grote Leraar. Deze Chinese leider zou slechts een zeer bescheiden man zijn, die niet anders dan als leraar en voorganger voor zijn geliefde volk wilde worden herdacht. Dat reeds in die dagen daarover menigeen anders dacht, mag niemand verbazen.

Diepgaand onderzoek
Jung Chang en Jon Halliday laten thans van al die relativerende en/of ontkennende betogen van anno dazumal helemaal niets heel. Jarenlang hebben ze, verspreid over de hele wereld, gesprekken gevoerd en interviews afgenomen, met onder meer mensen uit Mao's directe omgeving, welke nooit eerder mededelingen hadden gedaan. Eveneens hebben ze documenten bestudeerd en dossiers verzameld in tal van archieven in Rusland, Albanië en de voormalige DDR, in de VS en in het Vaticaan, alsmede in Groot-Brittannië. De conclusies die uit al dat werk naar voren komen, tonen opnieuw waartoe de Bezetenheid van (in principe) één Krankzinnige kan leiden als hij eenmaal over de door hem zo fel begeerde Macht kan beschikken.

Perverse technocraat
Hoewel er steeds opnieuw mensen zijn — en op de eerste plaats mannen — die erin slagen zichzelf naar de top te manoeuvreren, om vervolgens hun ware gezicht te tonen, is het altijd opnieuw verbijsterend te moeten concluderen tot welke extreme perversiteit — in denken en handelen — dergelijke technocraten in staat zijn gebleken. Over de onderwijzer, dichter en denker Mao Zedong is, na acribisch onderzoek door het echtpaar Chang/Halliday, komen vast te staan dat de veelbesproken Lange Mars niet in overeenstemming is met de werkelijkheid. Tevens is gebleken dat Mao Zedong geen gelovige communst was, maar dat hij een door Stalin gefinancierde revolutie heeft gerealiseerd. Deze heeft er uiteindelijk toe geleid dat China één groot werk-en strafkamp werd, waar de cultuur van vele eeuwen is vernietigd. Mao liet grote hoeveelheden opium verbouwen om de positie van de schatkist te verbeteren. Enorme sommen heeft hij uitgegeven voor wapens en aan ontwikkelingshulp voor landen met een vee hogere levensstandaard, terwijl de Chinese boeren boombast moesten eten om te kunnen overleven.

Gedetailleerd beeld
Ook in de privésfeer was Mao niet beter, getuige de volstrekte onverschilligheid jegens zijn vier echtgenotes en ten aanzien van zijn kinderen. Al die feiten maken onderdeel uit van het anatomisch gedetailleerde beeld dat de twee auteurs schetsen van deze Incarnatie van het Kwaad, genaamd Mao, die slechts één streven kende: dat naar de absolute macht, zowel in de persoonlijke sfeer alsook op nationaal en internationaal niveau.
Mao was geenszins een der oprichters van de Communistische Partij van China, maar hij had het tij mee: hij was op het juiste moment op de juiste plaats, en werd daardoor in staat gesteld om een ongekende politieke carrière op te bouwen. En dat feit heeft, evenals bij de reeds genoemde Europese dictatoren, van lieverlee geleid tot tientallen miljoenen slachtoffers.

Jung Chang/Jon Halliday:
MAO — The Unknown Story
832 pag., gebonden. Jonathan Cape, London, juni 2005
ISBN 0-224-07126-2
Tevens verkrijgbaar als
Random House Audio Book
ISBN 1856868435.
____________
Afbeeldingen
1. Studium Generale-poster voor de lezing van Jung Chang.
2. Voorzijde van de pocketeditie uit 1992 van de Nederlandse vertaling van Wilde Zwanen.
3. Mao Zedong als 43-jarige in 1936.
4. Het echtpaar Jon Halliday en Jung Chang. (Foto van Lisa Weiss ©, op de achterflap van het stofomslag van de Engelse editie, verchenen bij Jonathan Cape.)
5. Josef Stalin in 1918.
6. Voorzijde van het stofomslag van de oorspronkelijke, Engelse editie van de MAO-biografie uit 2005.
__________
[1] Over de beestmens Josef Vissarionovitsj Dzoegasjvili zijn ook tal van biografische werken verschenen. Eén van de laatste en tegelijk opmerkelijkste is de biografie over Stalins jonge jaren, geschreven door Simon Sebag Montefiori. Meer daarover is te vinden in een artikel over deze dictator in een artikel dat we op zondag 20 januari 2008 op onze zustersite Tempel der Historie hebben opgenomen.

NB Naschrift van 29 april 2008: Zie de bijdrage op onze zustersite Tempel der Kritiek.