woensdag 10 september 2008

Karlien Bartels en Mami Hagiwara in zondagconcert — Beethoven, Debussy, Franck en Richard Strauss

Klassiek recital
Op zondag 14 september 2008, 's namiddags vanaf 15:00 uur, zullen celliste Karlien Bartels en pianiste Mami Hagiwara, te Groningen, in de Remonstrantse Kerk aan de Coehoornsingel, een duo-recital aanbieden met vier werken, die op de fraai vormgegeven letterposter worden gekwalificeerd als Duits klassiek en Frans impressionisme.
Voor de beide dames betekent dit optreden een Gronings debuut op een officieel concertpodium. Cornelis Hofmann van de Stichting Muziekklassiek!, die dit optreden heeft georganiseerd, had geruime tijd geleden reeds vol trots aangekondigd dat het duo die middag vier sonates zal voordragen.

Karlien Bartels

Het ligt voor de hand dat de dames wel degelijk podiumervaring hebben: dat kan niet anders met een opleiding aan welk conservatorium dan ook. Karlien heeft eerst twee jaar piano gespeeld alvorens op de cello over te stappen. Na vijf jaar lessen op dat instrument, deed Karlien vanaf haar veertiende jaar de vooropleiding aan het Conservatorium te Groningen, die ze combineerde met vervolgstudies in Parijs. Na een onderscheiding aan die ene Parijse muziekopleiding vervolgde ze haar studie aldaar aan het Conservatoire National Supérieur, die ze combineert met een studie aan het Koninlijk Conseratorium in Den Haag. Ze won diverse prijzen en werd met een beurs in staat gesteld internationale masterclasses te volgen. Sedert 2007 maakt ze deel uit van het Quatuor Isis, een groep hoogbegaafde jonge musici van de laatstgenoemde Parijse hogeschool. Karlien Bartels bespeelt een Miremont-cello uit 1882, haar beschikbaar gesteld door ons Nationaal Muziekinstrumenten Fonds.

Mami Hagiwara
Toen Mami Haiwara in 2000 de eerste prijs behaalde tijdens het Concours International de Finale Ligure Italie, was zij meteen de jongste laureaat in de geschiedenis van dat concours hetgeen haar meteen nog een onderscheiding opleverde. Voordien, in 1996 en 1998, had de in het Japanse Hiroshima geboren musicienne al de eerste prijs in de PTNA Piano Competition gewonnen. In de periode 2003-2005 heeft Mami tal van concerten gegeven, waaronder in Europa, in het huis van Fryderyk Chopin. In Japan trad ze in die tijd tevens op in werken voor piano en orkest. In 2005 is ze met eenstemmigheid aangenomen op hetzelfde Parijse Conservatorium als Karlien Bartels, waar ze ook kamermuzieklessen volgde.
In 2006 werd Mami Hagiwara geselecteerd voor een beurs om in het buitenland verdere studies te volgen. De afsluiting van die periode werd bekroond met een concert in de serie Nieuwe Jonge Japanse Talenten in het Maison de la Culture du Japon te Parijs.

Ludwig van Beethoven
Het programma omvat een periode van bijna exact een eeuw kamermuziek voor de bewuste bezetting, te beginnen bij de tonische geweldenaar van de westerse klassieke supernotenmixmeesters, Ludwig van Beethoven (1770-1827), die een aardig oeuvre aan alleen al kamermuziek op zijn naam heeft staan. In 1815 schreef deze muziekmagister twee sonates voor cello en piano, één daarvan in C-groot, de andere in D; beide dragen 101 als opusnummer. Ze zijn twee jaar later te Bonn in druk verschenen; opgedragen aan gravin Anna Maria Erdödy.

Claude Debussy
Van de klassieke sfeer van het Wenen in het begin van de negentiende eeuw maken de beide dames een enorme stap binnen de West-Europese muziekgeschiedenis, doch het is een minimaal stapje op het scala van de historie der toonkunst op dit ondermaanse. Zij begeven zich op het terrein van het Franse fin de siècle dat nog tot aan het vierde decennium van de twintigste eeuw diepe sporen zou trekken in alle kunstvormen.
Exact een eeuw nadat Ludwig van Beethoven zijn sonates voor cello en piano had voltooid, schreef Claude Debussy (1862-1918) een sonate voor dezelfde bezetting. Dat opus werd nog in het jaar van voltooiing, 1915, gepubliceerd. Hoewel het zonder twijfel een westers-impressionistische compositie is, krijgen zowel Arabische alsook andere Oosterse elementen volop de gelegenheid zich binnen deze sonate te profileren.

César Franck
Daarna, en dat zal waarschijnlijk tevens na de pauze zijn, wordt er een stap terug in de tijd gedaan, naar de Franse Romantiek van César Auguse Franck (1822-1890), geboren in het Belgische Luik. In 1886, tijdens de laatste periode van zijn leven, die met afstand de meest vruchtbare is gebleken voor het scheppingsproces van deze inmiddels tot zeer grote hoogte gerijpte componist, schreef hij een sonate voor viool en piano, die echter eveneens geschikt is voor de bezetting violoncello en piano. Franck heeft deze sonate als huwelijksgeschenk aan zijn landgenoot, de uitzonderlijke Belgische vioolvirtuoos Eugène Ÿsaÿe (1858-1931), aangeboden, die het nog op de dag van zijn huwelijksfestijn, op 26 september 1886, zelf heeft uitgevoerd. Drie maanden later hebben de twee vrienden de compositie in Brussel gespeeld.

Richard Strauss
Van de Franse Romantiek wordt de overstap gemaakt naar dezelfde stijlperiode in het Duitsland der twee laatste decennia in de negentiende eeuw, naar een jeugdwerk van Richard Strauss (1864-1949), die in de jaren 1880-83 aan zijn driedelige Sonate opus 6 voor violoncello en piano heeft gewerkt, te Staffelstein en te München. De première werd gepresenteerd op 8 december 1883 te Nürnberg door Hans Wihan (1855-1920) — die niet alleen cellist was, maar tevens docent voor Viool aan het Praags Conservatorium; aan hem heeft Strauss dit werk opgedragen — samen met de pianiste Hildegard von Königsthal. De componist zelf heeft het opus ook uitgevoerd, samen met de cellist Ferdinand Böckmann (1843-), op 19 december 1883 in de Tonkünstlerverein, en exact vijf jaar later nogmaals.
____________
Afbeeldingen
1. Auditorium in de Remonstrantse Kerk te Groningen.
2. Celliste Karlien Bartels.
3. Pianiste Mami Hagiwara.
4. Gravin Anna Maria Erdödy (1778-1837), aan wie Ludwig van Beethoven de twee Cellosonates opus 101 heeft opgedragen.
3. Claude Debussy met zijn dochtertje Chouchou, voor wie hij Children's Corner heeft geschreven. Foto in 1916 genomen in het Parijse Bois de Boulogne.
4. Portrettekening van César Auguste Franck.
5. Richard Strauss als jongeman.

Geen opmerkingen: