Nog drie dagen te zien: de diverse kunstvormen op de expo 'From China to China' in Galerie MooiMan

Weggewerkte dimensie
Aanstaande vrijdag de 19de, zaterdag de 20ste en zondag de 21ste september zijn ze nog te bezichtigen in Galerie MooiMan te Groningen: flink wat blote mannen, allen door fotograaf Ewoud Broeksma vastgelegd en o zo mannelijk, maar van wie de meesten tegelijkertijd vooral zonder geslachtsdeel lijken. Het ontbreken van dat minimale onderdeel van het wezen man ─ dat veelal als nu juist zo wezenlijk voor zijn sexe wordt beschouwd, en dat dan niet tussen de oren zit, maar in de lagere regionen van diens lichaam: onder de gordel, zullen we maar zeggen ─ was ook één van de thema's die in de korte toespraak die de beeldkunstenaar Jan Griffioen op 3 augustus heeft gehouden ter gelegenheid van de opening van deze tentoonstelling. Opvallend, doch geenszins storend, was daarbij nu juist dat de fraaiste foto's van die Jan Griffioen, die onderdeel van de daaraan voorafgaande expositie in dezelfde ruimte hebben gevormd, tevens mannenlichamen zonder het kenmerkende rumstaafje waren, echter met dit verschil dat het daarbij juist niet opviel. En wellicht is het zelfs zo dat dit bij Ewoud Broeksma's sportfiguren evenmin een opvallend aspect zou hebben gevormd indien niet bijna allen zo nadrukkelijk zonder zichtbaar of zelfs maar gesuggereerd lid aan die lijven met zovele leden waren geweest. De vraag die zich daarbij opdringt, maar die nu vrijwel niet meer eenduidig kan worden beantwoord, is: zou het ook zo opvallend zijn geweest als er slechts enkele van diens foto's waren voorgesteld tussen tal van andere? Overgens hoor je ook nog wel eens fluisteren dat expliciet die gespierde sporters zich zelden geheel bloot willen geven, tenzij in aanwezigheid van collega-sporters. Het ligt voor de hand dat ook in die sfeer de uitzonderingen eerder zullen opvallen.




Ferme jongens, stoere knapen
Eén van Broeksma's grotere foto's is de wielrenner Helmantel, wiens naaktheid nadrukkelijker wordt gekenmerkt door het contrast op zijn lichaam, van lieverlee ontstaan door de tijdens het bedrijven van zijn sport bedekte delen, die roomblank zijn gebleven en de rest, die aan het dag- en zonlicht werd blootgesteld. De esthetiek van die foto zit dan ook zeker niet in het hierin wel tentoongestelde mannelijk lid met scrotum, maar in het door een natuurlijk verloop ontstane contrast.
Dat hier en daar het zogenoemde schaamhaar dan weer wel te zien is, mag mijns inziens niet zo spectaculair heten, aangezien die beharing zelfs in reclames voor herenondergoed nog wel eens wordt getoond. Het blijft dan ook een kwestie van wie, wat, waar, wanneer, waarom. En niet in de laatste plaats hoe. Want probeert u zich nu eens voor te stellen hoe het geschilderde, uiterst pikant-aantrekkelijke zelfportret van René Kuipers ─ dat eerder dit jaar hing in de expositie Noorderlingen in dezelfde Galerie, en tevens te zien op deze site ─ zou lijken zonder de bij die man horende Aanhangsels. Het zou subiet in een volstrekt andere categorie vallen: hetzij als doordenker, hetzij als karikatuur. Dat is bij al die Broeksma-foto's, althans bij elk portret individueel, daarentegen niet het geval. Maar als je die verschillende sporters vrij snel achtereen hebt gezien, kun je je niet alleen het gevoel van gemis voorstellen, zoals dat reeds is verwoord door Jan Griffioen, maar dringt zich dit min of meer op. Al is het onvervulde verlangen waarschijnlijk net anders getint dan bij hem. Maar dat verschil in beleving heeft wellicht meer dan één oorzaak: ik ben immers geen beroepsfotograaf die artistieke portretten creëert.

Naar China en terug
Doordat de expositie de titel From China to China draagt, zal voor zelfs degenen die het fenomeen sport totaal mijden, een link naar de commerciële Spelen in Beijing niet zijn ontgaan, en zelfs zullen de meesten, zo niet allen, hebben begrepen dat daar iets aan de hand was met getrainde lichamen en een veelal onzinnige prestatiedrang, gevoed door anabole steroïden en ander gevaarlijk spul om in te nemen, maar wel met een tijdelijke piek in de adrenalineproductie. Anderzijds speelde de gedachte aan flink wat Nederlandse beschuit met veel ingebakken cyaankali als geschenk voor de eigen volk onderdrukkende dicatatoren van het communistische bewind. Mensen ─ niet zelden zeer onmenselijk ─ allen keurig in maatpak en daarmee op het oog burgerlijker dan de meeste andere regeringsleiders, die zich al lang niet meer weten te kleden, voor welke gelegenheid ook.
Maatpakken, van welke signatuur zij mogen zijn, kan men echter niet vinden in de uitgestalde kunst van de jonge, in Berlijn wonende Chinees, zich noemende en schrijvende Muskboy, die toch eerst was uitverkoren als een van de weinige artistieke grootheden van zijn land om zich te mogen manifesteren tijdens de Beijing-Superspelen, maar zijn thematiek: intimiteiten en eventueel zelfs liefde tussen mannen ─ in het kader van de huidige MooiMan expositie goed passend, want eveneens zonder getoonde geslachtsdelen ─ is nog steeds te bedreigend vooral die cultuurbarbaren in het overheidsapparaat van de omvangrijkste staat op aarde. Het is daar inmiddels de hoogste tijd voor een actie zoals in 1989 in het afgeschermde deel van Duitsland, waar men "Wir sind das Volk" riep en er warempel iets mee gedaan kreeg. Dat zou, beter uitgewerkte navolging verdienen, waarna ook Chinese mannen iets meer mogen dan het HangKrengHang beleid van anno nu aldaar toelaat.
Dat de nog jonge Chinees over wie we het hier hebben — zich nog verder moet ontwikkelen om zijn bewuste en onbewuste wensen en verlangens gedetailleerder gestalte te kunnen geven, is een duidelijke zaak, maar daarvoor is tijd nodig, geduld en niet in de laatste plaats discipline.
Omtrent de homoërotische lading in de meeste van de uitgestalde stukken van MuskBoy hoeft, kan, geen twijfel bestaan. Diens Love at first sight is weliswaar een jongen alleen en zo wordt niet door de aanwezigheid van een ander mannelijk wezen de sfeer bepaald, maar door de blik, die door Guy Hockenghem als le désir homosexuel wordt omschreven, in diens gelijknamige boek over mannelijke homoseksualiteit in Europa (1973).
De beide jongemannen die In the Navy uitbeelden, hebben weliswaar enkele aspecten van de ─ door overmatige nadruk op de perverse elementen karikaturale en zeer afstotelijke, want ziekelijke indruk makende ─ tekeningen van ene Tom uit Finland, maar gelukkig zijn dat alleen de kunstzinnige en niet de kunstmatige daarvan. Moge de ontwikkelingen binnen het werk van deze jonge Berlijnse Chinees zich nadrukkelijk richten op details die nog heel wat meer van de essentie in de persoonlijkheid van de afgebeelde wezens moeten blootgeven, want met enige indicaties van een Brandend Verlangen alleen is echt niet voldoende gedaan. Het van huis uit meegekregen sterk insnoerende Chinese keurslijf kan en moet nog weer verder worden opengebroken. Want dat werkt, menselijk en derhalve bijna gelijk opgaand artistiek, bevrijdend, en dat mondt dan uit in Verlossing door de Kunst, welke diep binnenin een te beperkt bestaan leidt. Pas dan zal de Perzikbloesem van Muskboys's Chinese artistieke fundament tot volle onplooiing kunnen geraken.
____________
Afbeeldingen
1. Ewoud Broeksma: Wienand natural bodybuilder.
2. Ewoud Broeksma: Athletes dressed.
3. Ewoud Broeksma: Athletes undressed.
4. Ewoud Broeksma: Epke Zonderland.
5. Muskboy: Love at first sight.
6. Muskboy: Peach blossom.
7. Muskboy: In the Navy.