Bobby Mitchell speelt in Museum De Buitenplaats

Experimenteervreugde
Museum De Buitenplaats in het Drentse Eelde, maar nog wel degelijk onder de rook van de Stad Groningen, profileert zichzelf graag als podium voor jong muzikaal talent, uit het Noorden, maar niet alleen voor diegenen die, vocaal dan wel instrumentaal, iets kunnen uit het bovenste deel van ons land, doch tevens uit de overige regio's van het koninkrijk der Nederlanden.
De Jonge Amerikaan Bobby Mitchell is zo iemand: hij wordt doorgaans aangekondigd als pianist, maar zijn werkterrein is veel breder: hij componeert eveneens en treedt ook op als dirigent. Als musicus ziet hij ook dat er meer is buiten de eventuele begrenzingen van het als traditioneel-klassieke muziek geldende repertoire, en hij is iemand die met groot genoegen over begrenzingen heen stapt ten einde het eigen blikveld te verruimen, hetgeen altijd een verrijking betekent, uiteindelijk tevens voor het publiek dat naar Bobby Mitchell komt luisteren.

Compositie uit 1975
Op zondag 19 april — tussen 14:00 uur en 15:00 uur — treedt Bobby Mitchell op in genoemd museum met één compositie The People United Will Never Be Defeated van Frederic Rzewski, gerealiseerd in 1975. Het werk is ontstaan op verzoek van pianiste Ursula Oppens, die een compositie vergelijkbaar met Beethovens Diabelli-variaties. De in 1938 geboren componist gaf een geheel eigen inkleuring aan dat verzoek door toen inmiddels klassieke, en eveneens eigentijdse protestliederen uit diverse landen in die compositie te integreren.
Frederic Rzweski begon zelf als vijfjarige piano te spelen; hij studeerde later aan onder meer de befaamde universiteiten van Harvard en Princeton, waar hij internationaal vermaarde grootheden als docent mocht meemaken: Randall Thompson (1899-1984), Roger Sessions (1896-1985), en Walter Piston (1894-1976), Milton Babbitt die is geboren in 1916. Dezen behoorden eigenlijk allen tot één generatie musici, al is de hier als laatste genoemde de enige die in de twintigste eeuw is geboren; hij is tevens de enige die nu nog, weliswaar hoogbejaard, in leven is.
Frederic Rzewski heeft, onder meer, vanaf 1977 gedoceerd aan het Koninklijk Conservatorium te Luik in België.
Meer gegevens over Bobby Mitchell, die thans zijn master-opleiding volgt aan het Koninklijk Conservatorim in De Haag — onder meer fortepiano bij Bart van Oort, die al meerdere malen op het podium van De Buitenplaats te zien en te horen is geweest en daar zonder twijfel opnieuw zal optreden — en over Frederic Rzewski's compositie is te vinden op het betreffende onderdeel van de website van het Museum De Buitenplaats.
Eigen ideeën van de pianist over de compositie in kwestie kunt u in een artikel van hem lezen door hier te klikken.

Damesmeisje zingt, begeleid door toetsenkenner, in Stadse Galerie MooiMan, een Weill-programma

Zang en Blijde Snaren
Op zaterdag 31 januari zal in onze Stad Groningen — in de inmiddels befaamde Galerie MooiMan met beeldende kunst waarin veel heren, al dan niet met in de één of/en andere context behorende uitingen van dikwijls zogeheten liefde — één van de andere kunstvormen, die de organisatoren op beperkte schaal eveneens de ruimte geven, zich in de avonduren kunnen ontvouwen.


Deze keer betreft het een Kurt Weill-recital door het duo Gea Passies & Johanan Havinga dat in deze en ook nog andere kolommen die wij beheren, al meer dan eens de revue is gepasseerd, voornamelijk met het Weill-programma dat we verleden jaar in Huize Eem, eveneens in de enige Stad, hebben gehoord en dat sedertdien, zij het dan met wat onderbrekingen, een ware zegetocht heeft gemaakt door het Noorden — vooralsnog alleen van ons land, doch wie van u of ons weet welke Eurostaten nog zullen volgen. Ondenkbaar is dat niet, aangezien Kurt Weill (1900-1950) een in Duitsland werkzame componist was en men in de huidige staat met die naam zowel de taal alsook de muziek in kwestie nog steeds — in ieder geval theoretisch — enigermate kan verstaan. Daarbij komt dat in Denemarken en Polen hetzelfde geldt. Derhalve zouden er, met de juiste manager of andersoortige agent, nog heel wat avonden in en om galerieën of zaaltjes dan wel podia of ruimten van geheel ander kaliber, gecreëerd kunnen worden voor de gepassioneerde zang — nomen est omen — en het inmiddels rondom legendarische havingaanse toetsenspel.
Over diverse inhoudelijke aspecten van het programma dat de komende zaterdagavond vanaf 20:00 uur in twee etappes — met nog daartussen, jawel, een pauze — zal worden voorgedragen, kunt u wel meer informatie vinden in een eerder opgenomen artikel over deze gebeurtenis, dat is geplaatst op vrijdag 4 april 2008. Daarin kunt u zich eveneens alvast letterlijk een beeld vormen van deze beide lieden die zich op zaterdag 31 januari intens voor u zullen uitsloven.
Aangezien reserveren beslist noodzakelijk is, volgt hier de link naar Galerie MooiMan met alle benodigde info. Dan kunt u, eventueel pardoes of via een moderate inleiding, per spreekapparaat voor op afstand dan wel via de elektronische, razendsnelle post gewag maken van uw speciale wensen. MooiMan is ervoor.
____________
Afbeeldingen
1. Kurt Weill-collage.
2. Kurt Weill, toen nog pronkend met een stinkstok.
Voor de goede orde: bij MooiMan mag, noch tijdens het concert, noch ervoor of erna en al helemaal niet in de pauze, worden gerookt. Men wordt geacht daar naar Gea Passies te luisteren en niet naar Paolo Conte (die dan ook heel wat nicotinezonden op zijn geweten èn zijn stembanden heeft).

Yanica Hristova speelt de Vingt regards van Olivier Messiaen in Museum De Buitenplaats te Eelde

Twintig pianostukken
Op zondag 7 december — aanvang 19:30 uur! — zal in het Museum De Buitenplaats te Eelde een bijzonder concert worden gegeven door de pianiste Yanica Hristova. Voor tekstbijdragen zorgt Linda Hendriks.


Bij die gelegenheid zal zij de complete Vingt regards sur l'enfant Jésus van de Fransman Olivier Messiaen (1908-1992) uitvoeren. Tussen de delen zullen de bijbehorende teksten in het Frans worden voordragen en in een Nederlandse vertaling. De manifestatie bestaat uit drie afdelingen, onderbroken door twee pauzes.

De componist
Het is de komende week woensdag exact honderd jaar geleden dat deze latere Franse musicus te Avignon werd geboren, en gezien de menselijke neiging tot herdenken — in combinatie met een sterk op ronde getallen georiënteerd fetisjisme —, mag het geen wonder heten dat het nu nog lopende jaar als Messiaen-Jaar is uitgeroepen. En het is zeker de laatste weken nadrukkelijk te merken: BBC Radio 3 zet hem deze week vijf dagen achtereen als Composer of the Week in het luisterzonnetje, en ook de komende week staan diverse van Radio 3 muziekprogramma's van deze Britse zender nog weer in het teken van deze uiterst creatieve musicus, die met nadruk heeft gezorgd voor een juist incorporeren binnen zijn oeuvre van alle stijlen die in de geschiedenis van de — overigens niet alleen maar westerse — muziek een vooraanstaande rol hebben gespeeld.
In het midden van de vorige eeuw was de musicus Olivier Messiaen in Frankrijk op dezelfde manier veelvuldig in het nieuws als de omstreden schilder Pablo Picasso (1881-1973) en tevens de 'aartsvader' van het existentialisme: Jean-Paul Sartre (1905-1980), doch leefde in de journalistiek en bij de ware kenners wel degelijk het besef dat slechts een zeer gering aantal van al die mensen ook daadwerkelijk inhoudelijk had kennisgenomen van ook maar iets uit het oeuvre van die drie zeer verschilende protagonisten van de moderne tijd.

Messiaen in Nederland
In Nederland is de muziek van Olivier Messiaen al decennia lang geen onbekend terrein meer. In maart 1947 heeft hij hier, tezamen met zijn echtgenote Yvonne Loriod, voor het eerst een aantal concerten gegeven, maar zijn muziek vond toen in het geheel geen weerklank bij pers en publiek. Dat werd in de jaren zestig echter anders toen organist/dirigent Charles de Wolff (geboren 1932) — die in Parijs bij Jeanne Demessieux had gestudeerd en daar tevens in aanraking met Messiaen en diens oeuvre was gekomen — niet schroomde om op de programma's, die hij als organist in binnen- en buitenland afwerkte, stukken van deze ten onzent nog relatief onbekende musicus op het programma te zetten. In diezelfde periode heeft De Wolff met diens (toen) Noordelijk Filharmonisch Orkest jaren achtereen veel van zijn orkestwerken uitgevoerd, helaas met uitzondering van de magistrale Turangalîla Symphonie. De Wolff heeft nog geprobeerd die in het kader van de festiviteiten ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van dat oudste symfonieorkest van Nederland — in de feestperiode mei-november 1987 — op het programma te krijgen, maar dat is hem helaas niet gelukt.
Eén en ander heeft er zeker toe bijgedragen dat alle verrichtingen van Messiaen vrij snel op hun merites konden worden beoordeeld, en dat heeft mede geleid tot de toekenning van de Erasmusprijs in 1971.
Dat deze componist, wiens gehele oeuvre doorspekt is van een sterke religiositeit op basis van het rooms-katholicisme, in een calvinistisch land als het onze inmiddels veel meer waardering heeft ondervonden — en hij daar ook heden ten dage niet over zou hoeven klagen —, blijkt onder meer in het feit dat de hele reeks van twintig hommages aan het christuskind, in deze wel heel specifieke Messiaen-maand in het Messiaen-jaar, tijdens één concert door één pianiste zal worden gespeeld. Al eerder tijdensdit jaar hebben organisatoren van muzikale evenementen op deze compositie teruggegrepen en daarvoor diverse pianisten gecontracteerd voor enkele onderdelen daaruit. Yanica Hristova heeft in dezelfde ambiance eerder in 2008 enkele delen uit de Vingt regards ten gehore gebracht. Degenen die daarover toen zeer enthousiast waren, krijgen nu de gelegenheid opnieuw acte de présence te geven.

Spiritualiteit
In diverse anders gestructureerde composities, zoals verscheidene orkestwerken, oratorium en — vooral niet te vergeten — composities voor de Koningin der Instrumenten: het orgel, spelen allereerst de spiritualiteit en het intense verlangen naar bevrijding — die ook als Verlossing zou kunnen worden gekwalificeerd — een vooraanstaande rol. Diep gelovigen in de traditioneel-christelijke, thans westerse, zin zoeken en vinden dikwijls tal van hoopgevende signalen binnen het christendom. Messiaen heeft van jongs af aan in die traditie een stabiele plek gevonden en deze tot op het laatst behouden. Dat in zijn werken het symbool van christelijke verlossing in de figuur van Jezus — en in niet geringe mate diens prille bestaan — een leidraad vormt, blijkt in zijn orgelcompositie La Nativité du Seigneur (uit 1935) en in de pianostukken Vingt regards su l'enfant Jésus. Vanuit verschillende 'invalshoeken', presenteert Messiaen een 'blik op het kind', waarbij tevens een heel uitzonderlijke visie van buitenaf — van de Zoon op de Zoon — als zesde onderdeel in muziek wordt getransformeerd.
Aangezien het gebeuren tijdens deze avond meer inhoudt dan alleen de visie die de pianiste Yanica Hristova op de stukken van Messiaen heeft, maar de daarbij behorende teksten ook worden voorgedragen en er tijdens de muziek 'daarbij behorende' kunstwerken via projectie zullen worden vertoond, zullen we dat punt hier laten rusten.
__________
Zondag 7 december in Museum De Buitenplaats te Eelde
Aanvang van het concert 19:30 uur; einde 23:00 uur
De entreeprijs bedraagt € 15,—; voor Vrienden van De Buitenplaats geldt echter de speciale prijs van € 10,—
Kaarten zijn te bestellen via telefoonnummer 050-3095818 (maandag tot en met vrijdag) en verder via podium@museumdebuitenplaats.nl
____________
Afbeeldingen
1. Yanica Hristova aan een vleugel, met aan de linkerwand een reeks 'muziekposters'.
2. De componist Olivier Messiaen, ongeveer ten tijde van het ontstaan van de Vingt regards.
Foto overgenomen uit het boek Excursies door de Franse muziek door Frank Onnen (Het Spectrum 1951).
3. Pianiste Yanica Hristova.

Kurt Weill-programma zondagmiddag in Midlaren

In De Barn te Midlaren
Op zondag 24 augustus, in de middag vanaf 15:00 uur, zal het Kurt Weill-programma van zangeres Gea Passies en haar pianist Johanan Havinga — waarover wij de laatste maanden in deze kolommen en in die van onze zustersite Tempel der Toonkunst, onder auspiciën van onze moedersite Cultuurtempel, reeds enige malen hebben bericht — nogmaals worden gegeven. Deze keer in de sfeervolle entourage van De Barn, een verbouwde, Drentse boerderij te Midlaren, waar Marian Kooiman de scepter zwaait. Over deze locatie met veelzijdige mogelijkheden en een tuin met kunstwerken valt meer te zien en te lezen op die site. De Barn is in Midlaren te vinden aan de Tolhuisweg op nummer 41.


Ongetwijfeld zal men tijdens de pauze in het programma even een rondgang kunnen maken om die in door groen en bloemen omgeven kunst eveneens in zich opnemen. Op die manier hebben de luisteraars de mogelijkheid om meer dan alleen de honger naar muziek te stillen, en op die manier zelf actief een multiculturele middag te creëren — om dat veel, niet zelden te onpas, gebruikte woord nu eens in een ietwat andere context te presenteren en er een nadrukkelijk artistiek tintje aan te verlenen.
Begin deze week had de breed besnorde weerman van RTV Noord, Jaap Nienhuis, een relatief warm en droog, maar in ieder geval een aangenaam weekeinde beloofd — dat onder meer geschikt zou zijn om in de open lucht naar muziek te luisteren — maar deze aankondiging trok hij kort daarna weer in. Het zal er dan ook wel op neerkomen dat het optreden van de beide gepassioneerde Kurt Weill-representanten in en uit onze contreien thans in de fraaie en rustgevende binnenruimte zal worden gerealiseerd. En mocht de dikwijls toch zo onberekenbare Pluvius een reeks zondagse, cultuurminnenden gunstig gezind zijn, dan zal waarschijnlijk een openluchtconcert alsnog tot de mogelijkheden behoren.
Aanstaande woensdag 27 augustus zal het bereisde duo het Kurt Weill-programma, 's avonds vanaf 19:30 uur, in het Museum De 5000 Morgen te Hoogeveen voorstellen.

Afbeeldingen
1. De binnenruimte van De Barn te Midlaren.
2. Korte concentratie van het in deze kolommen inmiddels wijd en zijd bekende duo.

Kurt Weill-programma zondagmiddag in Zuidwolde

Stembanden en klaviertoetsen in harmonie
Op zondag 10 augustus, 's middags om drie uur, geven zangeres Gea Passies en pianist Johanan Havinga een complete of gedeeltelijke reprise van het 'Kurt Weill-programma' [1] dat beiden eerder dit jaar op diverse locaties in het Noorden van ons land hebben gegeven. Het optreden zal plaatshebben bij Moeke Vaatstra, een café in Zuidwolde [2], onder de rook van Groningen. Gea Passies schreef dat het de bedoeling is, dit optreden zondag op het terras van genoemde horecabedrijf te verzorgen, doch daarvoor zullen de weergoden het tweetal èn de bezoekers van het café gunstig gezind moeten zijn, en zou de Hoge Heer Pluvius zich tijdelijk moeten terugtrekken, doch helaas hebben wij stervelingen — de aardse en tevens de onaardige — geen fluit te vertellen en weten wij waarachtig van toeten noch blazen als het om het weer van de komende dagen gaat. Van toetsen daarentegen — zwarte en witte — en tevens van pedalen — in dit geval waarschijnlijk messingkleurige — weet pianist Johanan Havinga het nodige en hij beseft dan ook maar al te goed dat het hier geen kwestie van peddelen wordt om het gewenste resultaat te bereiken. En de gepassioneerde Gea, die hij zal begeleiden, weet op haar beurt hoe zij met lucht in de daarvoor bestemde pijpen en holtes moet omgaan — nee, dit is geen betoog over de Koningin der Instrumenten: het orgel — maar over de lichaamsluchtpijpen van het zoogdier dat het oudste van alle muziekinstrumenten herbergt: de menselijke stem.
Wordt het toch nog gezellig, en beslist geen Herenleed.
__________

[1] Voor meer gegevens — met bijbehorende cijfers en letters — over het programma verwijzen we naar het op deze site eerder geplaatste artikel naar aanleiding van het concert in Huize Eem aan het Hoge der Aa in Stad op zondag 6 april 2008.
[2] Dat eetcafé is gevestigd Boterdiep Westzijde 245 in Zuidwolde.

Afbeeldingen
1. Logo van het eetcafé te Zuidwolde, alwaar komende zondag tevens cultuur te consumeren valt.
2. Gepassioneerd zingend Damesmeisje Gea Passies met haar bloedeigen toetsenist-pedaliter Johanan Havinga.

Liederen van Kurt Weill, zondag 6 april 's middags in intieme entourage van Huize Eem te Groningen

In de intieme entourage van Huize Eem aan het Hoge der Aa 6 te Groningen zullen de zangeres Gea Passies en de pianist Johanan Havinga zondag 6 april, 's middags vanaf 15:00 uur in totaal 19 liederen van Kurt Weill (1900-1950) ten gehore brengen, negen daarvan voor de pauze, de rest tot besluit.

Kurt Weill
De naam Kurt Weill mag dan niet geheel onbekend zijn in de wereld van de in klassieke muziek geïnteresseerden, het feit dat hij in het jaar 1900 is geboren — en dus nog net in de negentiende eeuw — zorgde er in de loop van zijn leven en ook nog daarna dat vele eventuele belangstellenden al afhaakten voordat ze de moeite hebben genomen kennis te nemen van zijn oeuvre. Dat Weill een aandeel heeft in de Dreigroschenoper weten die zich (al te) afstandelijk opstellende muziekliefhebbers nog wel, maar wat hij daarnaast zoal heeft gepresteerd, is meestal slechts onbekend gebied.
Kurt Weill werd in Dessau geboren en heeft zijn muzikale opleiding aldaar in de jaren 1915-18 gevolgd bij Albert Bing, en daarna in het seizoen 1918/19 aan de Berliner Musikhochschule bij Engelbert Humperdinck (1854-1921) weer zo'n componist wiens naam aan slechts één werk is verbonden: de opera Hänsel und Gretel. Enige tijd werkte Weill als kapelmeester, waarna hij in de compositieklas van Ferruccio Busoni (1866-1924) werd opgenomen; dat was in de periode 1920-23. Weill ontwikkelde een sterke belangstelling voor het muziektheater, en in dat kaer heeft hij een tijd samengewerkt met Ivan Goll (1891-1950) en de dramaticus Georg Kaiser (1878-1945) [*], maar bovenal met Bertolt Brecht (1898-1956) [*].
In 1926 is Kurt Weill getrouwd met de actrice/zangeres Lotte Lenya (1898-1981), die de grootste internationale bekendheid zou verwerven met de rol van Jenny in de Dreigroschenoper. [*] Zij heeft ook na het overlijden van Kurt Weill in 1950 nog enkele decennia gezongen en geacteerd in vooral zijn werken.
Door de al te sterke opkomst van het Mofrikaanse nazisme is het echtpaar in 1933 uit Duitsland gevlucht, en hebben de beide kunstenaars enige tijd in Parijs en Londen doorgebracht, waarna ze op uitnodiging van de inmiddels befaamde theatermaker Max Reinhardt (1873-1943) zich definitief in de VS hebben gevestigd: eerst in New City bij New York en vervolgens in Hollywood.

Werken
Naast de bekende theaterwerken en, later in Amerika, de songs [*], die Weill heeft geschreven op teksten van bekendheden aldaar — zoals de broer van George Gershwin, Ira (1896-1983) [*], Maxwell Anderson (1888-1959) [*] en Alan Jay Lerner (1918-1986) [*] — is er ook het nodige aan klassieke muziek in de overgeleverde betekenis van zijn hand verschenen: twee symfonieën (1921; 1933), een sinfonia sacra (1922), een vioolconcert (1925), cantates, werken voor koor met begeleiding, zoals Der Lindberghflug naar Brecht — twee versies, beide in 1929: de eerste samen met Paul Hindemith (1895-1963), de tweede daarentegen als éénmanscompositie. Voorts schreef Kurt Weill nog tal van andere werken, waarvan we hier nog refereren aan de Begeleidingsmuziek voor de Wereldtentoonstelling van 1939 in New York.

Overige informatie
Op de website van de beide uitvoerende kunstenaars staat een eigen bijdrage over leven, werk en belang van Kurt Weill. Over de zangeres Gea Passies vindt u hier meer informatie, over de pianist Johanan Havinga staan eveneens gegevens op diezelfde site. Dat geldt ook voor hun agenda, waarin de optredens met plaats, datum en tijd zijn vermeld.
__________

[*] De met gemerkte namen komen als 'leveranciers' van de teksten voor Weill-songs voor op het programma van Gea Passies en Johanan Havinga, zondag 6 april te Groningen.
____________
Afbeeldingen
1. Gea Passies en Johanan Havinga.
2. Kurt Weill.
3. Lotte Lenya, in 1962 gefotografeerd door Carl Van Vechten.
4. Ira Gershwin aan de piano in 1950, met links Ed Sullivan.