Van Swieten Society met Mendelssohn-concert — zaterdagavond in Museum De Buitenplaats te Eelde

Vroeg-romantische muziek
Het jaar 2009 — indien we het hier even beperken tot de wereld der klassieke muziek — heeft enkele benamingen die verband houden met 'jubilea' van geboorte of overlijden van diverse grote namen uit de muziekgeschiedenis: Purcell, Händel, Haydn en Felix Mendelssohn-Bartholdy.
De laatstgenoemde wordt op talrijke manieren en op diverse plaatsen in Europa èn daarbuiten herdacht. Eén van de vele concerten die aan de al te jong gestorven muziekmeester zijn gewijd, wordt op zaterdag 31 januari in Museum De Buitenplaats te Eelde gegeven door de Van Swieten Society. Het optreden wordt georganiseerd in samenwerking met Musica Antiqua Nova Groningen. Die instantie heeft zich al jaren ingezet voor het uitvoeren van muziek die kan worden gevonden buiten de platgetreden paden van het alledaagse in het algemeen en in het bijzonder in het kader van een bepaalde stroming of zelfs één componist. Daarvoor moet echter soms iets verder worden gezocht dan veel goede musici bedenken.

Uitvoerenden
De huidige Van Swieten Society is voortgekomen uit Musica Classica, opgericht in 1993 door fortepianist Bart van Oort. Het is een klein gezelschap, dat niet altijd compleet optreedt. Eén van de musici, klarinettist Frank van den Brink, is voor de enigszins regelmatige concertbezoeker in en om Groningen geen onbekende, aangezien hij decennia lang de eerste stoel voor dat instrument heeft bezet in het symfonisch ensemble dat tegenwoordig Noord Nederlands Orkest heet. In die jaren had hij een behoorlijke bos zwarte krullen. Na zijn vertrek uit het Noorden zijn die krullen heel licht, grijs en wit, geworden, zoals optredens in ensembles bewijzen welke vanuit het Concertgebouw te Amsterdam — rechtstreeks of later via het medium televisie — worden uitgezonden. Met deze informatie vooraf zal menigeen hem nu wel herkennen. Daarvoor moet men zaterdagavond eerst even de voordeur van De Buitenplaats aan de binnenzijde achter zich sluiten.
Frank van den Brink gaat voor deze gelegenheid vergezeld van Igor Ruhadze en Franc Polman, viool; Bernadette Verhagen, viola; Job ter Haar, cello; en door Bart van Oort, fortepiano.

Verrassend programma
Van de door Richard Wagner weliswaar gesmade, desondanks geniale componist Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847) worden — in het concert dat onder de titel De Wereld van Mendelssohn op tal van plaatsen in Nederland wordt gepresenteerd — twee composities uitgevoerd, voorafgegaan door het Adagio uit een Klarinetkwintet van diens tijdgenoot Heinrich Bärmann (1784-1847), die weliswaarin hetzelfde jaar overleed als Mendelssohn, doch die reeds een kwart eeuw op het ondermaanse vertoefde toen laatstgenoemde werd geboren. Het is uiteraard een zeer goede keus om van deze hoogst zelden aan de oppervlakte komende musicus iets te programmeren. Zijn kwintet wordt als onbekend gekwalificeerd, en datzelfde geldt voor de Klarinetsonate in Es van Mendelssohn dat na het stuk van Bärmann wordt gespeeld. Aansluitend wordt diens Vioolsonate in f voorgesteld.

Componerende vrouwen
In Mendelssohns wereld was ook zijn zus Fanny (1805-1847) — vanaf 1829 echtgenote van de schilder Wilhelm Hensel (1798-1861) — actief in het muziekleven, als pianiste èn als componiste.
En dat was niet zo best, een vrouw die componeerde, want dat konden vrouwen indertijd immers niet, en, althans volgens de grootmogols der onbedaarlijke vooringenomenheid, ook nu nog niet. Over zulke, uiterst pijnlijk affectieve, preoccupatie heeft Sigmund Freud in 1915 al heel wijze woorden gezegd. Toch blijkt dat vooroordeel een heel lang leven beschoren. Zeker als je bedenkt dat de criticus van één der meest vooraanstaande Duitse kranten een verzoek afwees om deel te nemen aan een televisiegesprek van twee uur dat vrouwelijke componisten als thema had, met de mededeling dat het een zinloos gebeuren zou zijn, want vrouwen kunnen evenmin componeren als mannen kinderen kunnen baren. Eén van de talrijke onderwerpen waarin, zelfs en wellicht vooral, intelligente mensen uitzinnig stupide kunnen optreden.

Resterende stukken
Van Fanny Hensel-Mendelssohn wordt door de aanwezige musici van de Van Swieten Society het Pianotrio opus 11 gespeeld, en tot slot van het vroeg-romantische gebeuren in Museum De Buitenplaats te Eelde komt Carl Maria von Weber (1786-1826) met zijn veel meer algemene Klarinetkwintet.
Voorafgaande aan het concert dat om 20:00 uur begint, wordt een buffet gehouden, waarvoor men zich ook kan opgeven. Reserveren voor het concert is eveneens gewenst, en dat kan niet alleen op het telefoonnumer van de instelling in kwestie — 050 3095818 tijdens kantooruren — maar ook via de elektronische post, die in principe 24 uur per etmaal zijn weg kan vinden: podium@museumdebuitenplaats.nl
____________
Afbeeldingen
1. Felix Mendelssohn-Bartholdy.
2. Klarinettist Frank van den Brink.
3. Pianiste en componiste Fanny Hensel-Mendelssohn.
4. Componist Carl Maria von Weber.

Damesmeisje zingt, begeleid door toetsenkenner, in Stadse Galerie MooiMan, een Weill-programma

Zang en Blijde Snaren
Op zaterdag 31 januari zal in onze Stad Groningen — in de inmiddels befaamde Galerie MooiMan met beeldende kunst waarin veel heren, al dan niet met in de één of/en andere context behorende uitingen van dikwijls zogeheten liefde — één van de andere kunstvormen, die de organisatoren op beperkte schaal eveneens de ruimte geven, zich in de avonduren kunnen ontvouwen.


Deze keer betreft het een Kurt Weill-recital door het duo Gea Passies & Johanan Havinga dat in deze en ook nog andere kolommen die wij beheren, al meer dan eens de revue is gepasseerd, voornamelijk met het Weill-programma dat we verleden jaar in Huize Eem, eveneens in de enige Stad, hebben gehoord en dat sedertdien, zij het dan met wat onderbrekingen, een ware zegetocht heeft gemaakt door het Noorden — vooralsnog alleen van ons land, doch wie van u of ons weet welke Eurostaten nog zullen volgen. Ondenkbaar is dat niet, aangezien Kurt Weill (1900-1950) een in Duitsland werkzame componist was en men in de huidige staat met die naam zowel de taal alsook de muziek in kwestie nog steeds — in ieder geval theoretisch — enigermate kan verstaan. Daarbij komt dat in Denemarken en Polen hetzelfde geldt. Derhalve zouden er, met de juiste manager of andersoortige agent, nog heel wat avonden in en om galerieën of zaaltjes dan wel podia of ruimten van geheel ander kaliber, gecreëerd kunnen worden voor de gepassioneerde zang — nomen est omen — en het inmiddels rondom legendarische havingaanse toetsenspel.
Over diverse inhoudelijke aspecten van het programma dat de komende zaterdagavond vanaf 20:00 uur in twee etappes — met nog daartussen, jawel, een pauze — zal worden voorgedragen, kunt u wel meer informatie vinden in een eerder opgenomen artikel over deze gebeurtenis, dat is geplaatst op vrijdag 4 april 2008. Daarin kunt u zich eveneens alvast letterlijk een beeld vormen van deze beide lieden die zich op zaterdag 31 januari intens voor u zullen uitsloven.
Aangezien reserveren beslist noodzakelijk is, volgt hier de link naar Galerie MooiMan met alle benodigde info. Dan kunt u, eventueel pardoes of via een moderate inleiding, per spreekapparaat voor op afstand dan wel via de elektronische, razendsnelle post gewag maken van uw speciale wensen. MooiMan is ervoor.
____________
Afbeeldingen
1. Kurt Weill-collage.
2. Kurt Weill, toen nog pronkend met een stinkstok.
Voor de goede orde: bij MooiMan mag, noch tijdens het concert, noch ervoor of erna en al helemaal niet in de pauze, worden gerookt. Men wordt geacht daar naar Gea Passies te luisteren en niet naar Paolo Conte (die dan ook heel wat nicotinezonden op zijn geweten èn zijn stembanden heeft).

Twee zwijgende films met orgelimprovisatie door Joost Langeveld — vrijdagavond in Lutherse Kerk

Orgelmuziek
Vrijdag 23 januari worden er in de Lutherse Kerk in Groningen twee klassiekers uit de wereld der zwijgende film in de jaren twintig van de vorige eeuw vertoond. Bijzonderheid is dat beide films muzikaal zullen worden begeleid door organist Joost Langeveld — verbonden aan de Grote of Sint Stevenskerk te Nijmegen — die zich o.m. heeft gespecialiseerd in improvisatie bij zwijgende films. De allergrootste klassieker van die periode, Metropolis uit 1927, van Fritz Lang, is reeds eerder door Joost Langeveld met orgelklanken ondersteund. De vertoning start om 20:15 uur.

Ménilmontant
De eerste van de beide zwijgende films is Ménilmontant uit 1926 [1], van de in Estland geboren regisseur Dimitri Karsanov (1899-1957). Het is een avantgardistisch-experimentele rolprent vol poëtische, suggestieve beelden, die het verhaal moeten vertellen van twee zussen die in een arbeiderswijk van het Parijs van die dagen leven. De jongere zuster wordt gespeeld door Nadia Sibirskaïa, de oudste van de twee door Yolande Beaulieu; de jongeman krijgt gestalte in Guy Belmont en verder zien we Jean Pasquier en Maurice Ronsard. Naast de regisseur zelf is Leonce Crouan verantwoordelijk voor het camerawerk. De film werd voor de eerste keer vertoond op 21 september 1928 in Japan.
De kijker krijgt in wezen veel mogelijkheden aangereikt om zelf invulling te geven aan hetgeen hij ziet. Dat en meer tilt de film uit boven de niet zelden slapstickachtige elementen die in diverse van de cinematografische producten uit die periode overheersen door het al te fragmentarische dat overheerst. In het geval van Ménilmontant is dat juist de grotere kracht, doordat voor participatie van de kijker een ruimere marge is opengelaten. Het is geen wonder dat de toch zeer vloeiende lijn in de film, met daartegenover de sterk ritmische aspecten, ervoor hebben gezorgd dat het eindproduct met enige regelmaat als een muzikaal kunstwerk is beschouwd, en dat daardoor musici zich zijn gaan interesseren voor de mogelijkheden die zij met het eigen instrumentarium hebben om te participeren in een nog ruimere opzet voor de vertoning. Dat is met Ménilmontant al eens gedaan: er is een versie in omloop met muzikale begeleiding door Das Exzentrische Filmorchester.
Over de film, die na de pauze zal worden vertoond — Sherlock Jr. uit 1924, van Buster Keaton —, kunt u meer lezen in een artikel op onze zustersite Tempel der Filmkunst.
__________
[1] Ménilmontant is een zeer tot de verbeelding sprekende Parijse wijk, waarin meer verfilmde verhalen of delen daarvan zich afspelen. Meer info daarover op Wikipedia.
Over het jaartal van Ménilmontant geven verschillende naslagwerken en dito sites ook afwijkende jaartallen op. Zowel de periode 1924-25 wordt genoemd, alsook die jaartallen afzonderlijk, maar het jaar van gereedkomen zal ongetwijfeld 1926 zijn. Over de lengte van de rolprent zijn de geleerden het al evenmin eens.
____________
Vrijdag 23 januari 2009, 20:15 uur.
Lutherse Kerk, Haddingestraat 23, Groningen.
____________
Afbeeldingen
1. Organist Joost Langeveld.
2. Nadia Sibirskaïa als de jongste van de beide zusters in de zwijgende film Ménilmontant.

Medium Gallery neemt afscheid van Menadostraat

Laatste expositie
Komende vrijdag 23 januari, 's avonds om 20:00 uur, wordt de laatste tentoonstelling geopend in de werkruimte voor kunstenaars, die de Medium Gallery in de Menadostraat van Groningen gedurende enige jaren beschikbaar heeft gesteld. Daarna verhuist het instituut.
In tegenstelling tot de voorgaande evenementen, die normaliter een maand de tijd kregen — aangezien het veelal, zo niet altijd om work in progresss ging —, duurt de huidige expositie slechts een week: tot en met 1 februari.

Dynamische invulling
Er is nu dan ook geen sprake van een dynamische ontwikkeling die een kunstenaar aanbrengt tijdens haar of zijn werkperiode. Voor het afscheid hebben de organisatoren van de door henzelf zo benoemde white cube een oproep gedaan om kleurentekeningen in te zenden, die samen het afscheid van de ietwat statische witte kubus de nodige inkleuring moeten geven.
Om deze invulling te kunnen realiseren hebben geïnteresseerden de kleurplaat kunnen downloaden en deze vervolgens kunnen voorzien van al hetgeen de eigen bewuste fantasie — eventueel in combinatie met onderbewust(e) verlangen(s) — heeft ingegeven.
Op de avond van de opening van die laatste expositie zal de winnaar worden verblijd met een Wisselbokaal.
(Wordt ongetwijfeld vervolgd)

Basic elements van Urmo Raus in Gasunie-gebouw

Doordrongen van natuur
Op zondag 18 januari zal in het in meer dan één opzicht magistrale Gasunie-gebouw aan de Concourslaan in Groningen een nieuwe expositie officieel van start gaan: Basic Elements van de in 1969 te Talinn geboren Estlandse kunstenaar Urmo Raus, die intussen naar Nederland is verhuisd en nu direct achter de Haagse duinen woont.


Voor iemand, die zich principieel door de natuur laat inspireren en oorspronkelijke elementen in zijn werk integreert, moet dat een hele omslag zijn geweest na de zo anders gestructureerde aspecten van het Estlandse landschap. In wezen kan zoiets alleen maar heilzame invloed hebben op de creativiteit van in principe ieder mens, die bewust leeft en zich mede laat leiden door wat haar of hem wordt geboden, maar voor iemand die kunstzinnige creaties stelt tegenover zoveel kunstmatigs dat de maatschappij in de sleur van het menselijk bestaan niet zo zeer te bieden heeft als wel aan ons opdringt — met bijna dagelijks nieuwe technologiche ontwikkelingen — moet de kans om heel snel de drukte van alledag in te ruilen voor een oase aan rust en een aanrollende dan wel wegebbende zee, een inspiratiebron vormen, waarbij hij een creatieve voorsprong heeft op alle andere — al dan niet beeldende — kunstenaars, die deze basis elements niet min of meer in de schoot geworpen krijgen.
Dat heeft voor Urmo Raus tot gevolg dat hij vanuit de chaos werkt om via grote gebaren tot resultaten te komen, die zijn (over)gevoeligheid voor hetgeen de natuur te bieden heeft blijvend moeten uitdrukken. Dat proces is vergelijkbaar met datgene wat gymnasiasten in het kader van de (Griekse) mythologie wordt bijgebracht over het ontstaan van de wereld — lees: de natuur — uit zo'n zelfde Chaos. Het onderbewuste dat gestalte krijgt in onder meer de aarde, is dan ook als fundament terug te vinden in de van natuur doordrenkte doeken van Urmo Raus, die vanaf zondag in het Gasunie-gebouw te bezichtigen zijn.

Ambassadeur van Estland
De expositie van Urmo Raus, die als aan artistiek ambassadeur van Estland mag worden beschouwd, zal op zondag 18 januari 's middags om 15:30 uur, in aanwezigheid van kunstenaar Urmo Raus, officieel worden geopend door de in ons land gevestigde, ook officiële ambassadeur van Estland: mevrouw Gita Kalmet. Een half uur daaraan voorafgaand kunnen alle geëxposeerde werken van haar landgenoot door de genodigden reeds worden bekeken, en dat zal tot 17:30 uur het geval zijn.
Op de zeer fraai vormgegeven uitnodigingskaart worden geen verdere openingstijden en eventuele -dagen vermeld en evenmin de termijn van deze expositie, aangezien deze uitsluitend op zondag 18 januari voor externe bezoekers te bezichtigen valt.

Afbeeldingen
1. Werk van Urmo Raus, te bezichtigen tijdens de expositie in het Gasunie-gebouw te Groningen.
2. Urmo Raus, een Estlands-Nederlandse kunstenaar.
3. Twee doeken van deze kunstenaar, geëxposeerd in Groningen.

Een selectie uit de Rock-fotografie van Ken Schles over 1993-2006 is te zien in Galerie Noorderlicht

Ruim zes weken
Op donderdag 15 januari, 's middags om 17:00 uur wordt In Galerie Noorderlicht aan het Akerkhof Zuidzijde (!) in Stad de tentoonstelling geopend onder het motto More intensified, met werken van de in 1960 geboren Amerikaan Ken Schles. Deze heeft de afgelopen tien jaar diverse malen geparticipeerd in exposities en andere projecten van Noorderlicht.


Ken Schles is voor deze, alleen aan hem gewijde expositie in zijn ruim voorziene archief gaan snuffelen en daarbij zijn tal van 'muziekfoto's' opgedoken die gedurende zes weken in deze te Groningen gevestigde Fotogalerie te zien zullen zijn. Dat biedt alle belangstellende voor de thematiek rock, alsook voor die van het fenomeen fotografie, volop de gelegenheid kennis te nemen van in actie vastgelegde bands Black Rebel Motorcycle Club, 16 Horsepower, maar tevens om unieke foto's te gaan (en komen) bekijken van Rod Stewart en Alicia Keyes.
De expositie wordt, in aanwezigheid van de fotograaf, op het boven vermelde tijdstip geopend, en zal bij Noorderlicht te zien zijn tot en met 1 maart. De tentoonstelling is iedere woensdag tot en met zondag te bezichtigen van 12:00 uur tot 18:00 uur. De toegang is gratis.
Zie tevens ons artikel over de expositie Popview 2009 op onze zustersite Tempel der Beeldende Kunsten.

Galerie MooiMan presenteert Mannen van formaat

Nieuwe expositie
Aanstaande zondag, 11 januari, verblijdt de inmiddels roemruchte — want enige echte mannengalerie in Noord-Europa; we kunnen hier niet genoeg de nadruk op dat feit leggen — Galerie MooiMan, in Groningen Stad en zeer wijde omgeving, al haar reguliere en, naar wij hopen, toevallige, alsmede een hele reeks bewust geattendeerde, bezoekers op een nieuwe expositie, die alleen al in de titel wel weer naar de Heren der Schepping verwijst, en dat is hier ook wel terecht, want de beide kunstenaars uit wier oeuvre werken worden voorgesteld, zijn — naar verluidt — van de mannelijke kunne. Dat op zich zou de dames er niet van moeten weerhouden om ook een kijkje te komen nemen, want de mannelijke tegenpool van het vrouwelijke zoogdier mens, kan er bij tijd en wijle heel aantrekkelijk uitzien. En of dat nu in een sculptuur dan wel in een aquarel of door middel van ferme streken van het breedst denkbare penseel is, er valt visueel meestal wel een uiterst aantrekkelijke opvolger van die legendarische Adam te vinden bij de tentoongestelde werken in MooiMan.

Tot en met 15 februari
In de nieuwe tentoonstelling, die dan tevens de eerste van 2009 is, wordt het werk van twee eigentijdse kunstenaars in de schijnwerpers gezet: van de Utrechtenaar Dennis Coenraad, die veel verschillende koppen heeft gecreëerd en van de Erpenaar uit Vlaanderen, Danny Cobbaut, die zich reeds op tal van artistieke fronten veelvuldig heeft geprofileerd.
En, ook al heeft men — ongetwijfeld om een heel conglomeraat van redenen — bij MooiMan het odium van de herenliefde in het vaandel genaaid gekregen en voelt men zich daar zelf ook zeker met flink wat overtuiging aan verbonden en somtijds door gebonden: er komen nog altijd te weinig vrouwen in die galerie kijken, al moet ik er, voor de volledigheid, direct aan toevoegen dat het aantal in de loop van het schrikkeljaar 2008 wel gestaag is gestegen, maar ook in een oneven jaar zijn damesmeisjes van allerlei kunne daar even welkom; zo schat ik de heren der mannenkunstspreiding weer wel in. En — bijna onder ons —: die beelden en doeken bijten niet, al is de voorstelling soms waarachtig om in te bijten. En niet zelden vinden bezoekers dat ook gelden voor de kunstenaars zelf, maar die zijn slechts aanwezig op de dag van de opening: zondag 11 januari. Het daaraan onverbrekelijk verbonden ceremonieel zal die middag worden voltrokken door Thom van der Goot, artistiek directeur van de Stadsschouwburg Groningen en het Cultuurcentrum De Oosterpoort aldaar. Gezien het feit dat deze goede man ooit priester wilde worden, is zulk een — in dit geval niet al te Vaticaans — ritueel bij hem vast wel in vertrouwde handen.
Zie ook de bijdrage op de zustersite Tempel der Beeldende Kunsten.
____________
Afbeelding: Dennis Coenraad in artistieke actie.