Doe Mee-dagen en expositie bij Kunstenaarsgroep Zonneschijn werd een doorslaand succesweekend

Gastexposanten
De Doe Mee-dagen die gedurende het afgelopen weekeinde door de Kunstenaarsgroep Zonneschijn was georganiseerd in de wijk De Paddepoel — een expositie van de vaste groep, aangevuld met drie gastexposanten en de mogelijkheid tot participatie door de bezoekers — is een succes geworden. Zaterdag 19 februari was de zaal van de voormalige gereformeerde kerk De Garf aan de Zonnelaan, naast het Atelier Zonneschijn van Salustiano Martha — initiator en cursusleider van groepen beeldend kunstenaars in spe — was tijdens de officiële opening aardig vol.

Tineke Matthijssen, met gegevens in de hand, stelt de exposanten aan de bezoekers voor. V.l.n.r: Derk den Boer, Jolanda Meesters met protagonist Timo, Bernadette Kuis, Salustiano Martha, Tineke Matthijssen en Lies Verdoold.
Achter de rug van Derk den Boer hangen stukken van Lucius; achter Tineke Matthijssen en Lies Verdoold hangen asbstracte stukken van Jolanda Meesters.

Tineke Matthijssen van de vaste groep — over wie we in een vorig artikel van 12 november nader hebben bericht — introduceerde de gastexposanten: Jolanda Meesters, die met enkele categorieën schilderijen was vertegenwoordigd en Derk den Boer, beeldhouwer. Voor beiden bestond nadrukkelijke belangstelling, eveneens van buitenaf, door de organisatie van exposities. De derde gastexposant, Lucius — een jonge kunstenaar, woonachtig en werkzaam in het nabij gelegen, voormalige wijkcentrum Trefkoel — ontdekte Piet Mondriaan (1872-1944), en wist toen wat hij exact wilde. De invloed van die wereldvermaarde Nederlander is in één van de tentoongestelde stukken heel direct, in de daarnaast geplaatste indirect aanwezig. [1]

Terugblik met vergezicht
Vervolgens gaf Tineke Matthijssen het woord aan beeldhouwer Derk den Boer, die ook op organisatorisch vlak in De Paddepoel actief is, onder meer als voorzitter van de Kunstcommissie. Hij nam de aanwezigen mee op een vogelvlucht vanaf de oprichting van de wijk, medio jaren zestig, legde daarbij de nadruk op de kunst op straat en elders, en op de wijze van bouwen, wonen en werken, en — zeker niet in de laatste plaats — op de noodzakelijke cohesie. Zijn pleidooi voor tolerantie — hetgeen een vanzelfsprekende zaak zou moeten zijn — en het overeind houden van een in bijna een halve eeuw bereikt niveau, viel bij de bezoekers in goede aarde. Het zal, gezien het veranderende politieke klimaat in ons land, in onze provincie en in onze stad, energie en inzet van steeds meer mensen vereisen om de kunsten — alle denkbare vormen daarvan — te verdedigen tegen lafhartige aanvallen uit een tot in het merg foute hoek. Niks linkse hobby's, maar een belangrijke levensnoodzaak.

Activiteiten
Het materiaal waarmee Tineke Matthijssen de aangeschovenen — een tafel met uitsluitend vrouwen — liet werken, is speksteen: prettig, doch niet altijd even zacht als wordt aangenomen. Allen die daarmee in de weer waren, maakten een opgetogen indruk. Er is blijkbaar weinig voor nodig om mensen in de basis van diverse kunsten te integreren. dat bleek evenzeer aan andere tafels waar werd getekend en geschilderd.

Jacintha Porrenga, keyboard, en Remy Sschreuder, blokfluit(en).

Een activiteit van een geheel ander kaliber was de begeleidende muziek, gerealiseerd door Jacintha Porringa, die daarvoor gebruik maakte van een hypermodern, multifunctioneel Yamaha-keyboard; zij werd bijgestaan door Remy Schreuder met een reeks blokfluiten. Hoewel ze ook een bundel met vijf aangepaste baroknummers mee hadden, heb ik ze alleen stukken uit een dikke Broadway-bundel horen spelen: voornamelijk uit musicals: Les Misérables, Fiddler on the Roof, enz. 
Hoewel ik persoonlijk een intense afkeer koester jegens dat genre, passen nummers daaruit uitstekend in de gegeven context: er wordt immers alleen gespeeld en niet gekrijst etcetera. De meeste aanwezigen hadden er in ieder geval veel waardering voor.
Moge deze vorm van integratie van de bewoners bij kunstuitingen in de eigen wijk nog vele malen worden herhaald.
__________
[1] Beide dagen tijdens mijn bezoek aan de expo schitterende Lucius door afwezigheid. Daardoor heb ik ook geen toestemming kunnen vragen voor afbeelding van één der stukken en komt er geen separate bijdrage op de site(s) over hem. Dat moesten we binnenkort maar eens inhalen.
__________
Alle hierin afgedrukte foto's werden gemaakt door Feiko van der Veen. Zij maken onderdeel uit van de sfeerimpressie in beelden, die op de Wijkwebsite Paddpoel te zien is.

Rijk geschakeerd weekeinde in Atelier Zonneschijn

Opening
In het weekeinde van vrijdag 12 tot en met zondag 14 november wordt in de voormalige gereformeerde kerk De Garf, naast Atelier Zonneschijn van Salustiano Martha aan de Zonnelaan in de wijk De Paddepoel in Stad, een korte, maar ruim opgezette expositie gehouden van de kunstenaarsgroep Zonneschijn, aangevuld met enkele gast-exposanten, en daarnaast nog tal van activiteiten die alle een discipline in het brede scala van de — al dan niet beeldende — kunsten vertegenwoordigen.

Lenze Hofstee van de beheerfirma Carex
wees op het belang van een centrum (als
Trefkoel) voor kunst en cultuur in de wijk.

De officiële opening, voor alle deelnemers van de manifestatie, pers en genodigden werd op de avond van Sint-Maartensdag gerealiseerd.
De weersomstandigheden — regen en storm, nu eenmaal behorende bij de maand november — hebben er ongetwijfeld voor gezorgd dat menigeen met het goede voornemen, acte de présence te geven, binnen de eigen muren is gebleven. [1]
Na een kort, inleidend woord van de organisator zelf gaf Salustiano Martha de microfoon aan Lenze Hofstee van Carex, beheerfirma met inmiddels zo'n vijftienhonderd objecten. [2] 
Terecht wees de spreker op het grote belang van een fenomeen als (de voormalige) Trefkoel [3], waarvan Atelier Zonneschijn een onderdeel is, en de mogelijkheden die een dergelijk centrum in de huidige vorm — met diverse, vooral jonge, kunstenaars en kleine bedrijven, welke eveneens vooral aan vormen van kunst zijn gelieerd — te bieden heeft ten faveure van de leefbaarheid in de wijk en eventueel eveneens van de aangrenzende woongebieden. Zo kunnen de betrokkenen in principe vanuit de eigen wijk zorgen voor verdere invulling van leemten in datzelfde gebied, al zal niet altijd alles, even gemakkelijk, kunnen worden gerealiseerd.
Vervolgens kreeg beeldend kunstenares Bernadette Kuis (Det) het woord. Zij wees onder meer op het belang van cursussen en daaruit voortvloeiende exposities en het feit dat het bedenken en uitwerken van een dergelijk project reeds voor nieuwe ingevingen en concrete ideeën heeft gezorgd. En dat dit onderling — op dit moment zij zelf met vier andere deelnemers die in De Garf een onderkomen voor hun creatieve projecten vinden — eveneens invloed ten gunste uitoefent. 

Bernadette Kuis: Tangodanseressen. Te zien in de expositie van de
kunstenaarsgroep Zonneschijn, tijdens het weekeinde van vrijdag 12 
tot en met zondag 14 november in De Garf, naast Atelier Zonneschijn, 
aan de Zonnelaan in Groningen Stad.

Samen sterker dan alleen: dat moet Salustiano Martha aanspreken, die geen gelegenheid voorbij laat gaan om erop te wijzen dat samenwerking, saamhorigheid en hulp over en weer, voor hem primaire wensen — ja, zelfs eisen — zijn om zo goed mogelijk maatschappelijk te kunnen functioneren, ook buiten het directe scala van de kunsten.

Activiteiten
Tijdens die drie dagen — welke tussen 11:00 uur en 17:00 uur vrij toegankelijk zijn voor ieder die belangstelling heeft, bestaat niet alleen de mogelijkheid de kleurrijke kunstwerken te bekijken, welke aan de muren hangen, respectievelijk op tafels zijn uitgestald — zijn tal van verschillende programmaonderdelen gepland: demonstraties, workshops en inloop-activiteiten. Die workshops verschillen per keer, maar worden tijdens elk van de drie dagen op hetzelfde tijdstip gegeven: tussen 15:00 uur en 16:00 uur.
Op vrijdag 12 november is het thema collage, zaterdag de 13de is er een vredes-spel voor kinderen; en op de laatste dag, zondagmiddag, wordt er aan knopen en vlechten gedaan: voor volwassenen en senioren (welke inmiddels ook volwassen zouden kunnen zijn).

Tineke Matthijssen: Volupia (2009) van witte albast. Te zien tijdens de driedaagse
expositie in de vm. kerk De Garf, naast Atelier Zonneschijn aan de Zonnelaan in Stad.

Creativiteit
De demonstraties die gedurende de drie middagen zijn gepland, behelzen het bewerken van speksteen — een materiaal dat we enkele decennia geleden slechts kenden van Derde Wereld-organisaties, doch dat heden ten dage een steeds grotere plaats krijgt binnen de beeldende kunsten van de westerse wereld, ongetwijfeld mede als gevolg van de relatieve zachtheid en derhalve de betere bewerkbaarheid. Het andere element dat voor demonstratie-doeleinden wordt gebruikt, is keramiek.

Muziek
Op zaterdag en zondag zorgen studenten van het Noorderpoort College voor een muzikale omlijsting van het geheel. Zij doen dat op een zogenoemd binnenterras. Dat is, gezien opgemelde weersomstandigheden, een verstandige keuze. Op zaterdag 13 november, om 12:00 uur, zijn dat Jacintha Porrenga, accordeon; en Remy Schreuder, blokfluit. Om 15:00 uur treedt Merijn Jansen, zang en gitaar, op. Een herhaling van laatstgenoemd optreden is op zondag de 14de, om zelfde tijd. 
__________
[1] Helaas gold dat ook voor andere kunstenaars en eventuele kunstenmakers, die in de belendende percelen van Trefkoel wonen en werken. Geen van de bekende gezichten uit dat voormalige wijkcentrum heb ik gesignaleerd tijdens de openingsavond. 
[2] Volgens Lenze Hofstee hoeft er in wezen "geen pand in de stad leeg te staan", aangezien er bij Carex nog zo'n duizend aanvragen liggen voor goedkope ruimte, voornamelijk voor mensen de zich met kunsten bezighouden.
[3] Zie ons artikel van maandag 26 april 2010 op deze site, en een vervolg-bijdrage van woensdag 12 mei 2010.

Bewoners knappen gezamenlijk de Trefkoel op

Meest kunstenaars
In de wijk De Paddepoel van onze vroede stad werd een kleine vier decennia geleden een wijkcentrum gerealiseerd dat de naam Trefkoel kreeg, daarmee verwijzend naar een kuil waarin de oude Germanen in vroeger tijden bijeenkwamen. Op de binnenplaats van het complex bevond zich ook daadwerkelijk een ruime vierkante kuil met houten randen waar mensen bijeen konden komen, en het liefst uit een wat ruimer gebied: naast De Paddepoel tevens uit de aangrenzende wijken Selwerd en Vinkhuizen. In het centrum waren twee kerken gevestigd: De Wingerd van de Nederlands Hervormde Gemeente en De Garf van de Gereformeerden. In de beide ruimten, die toen de beschikking hadden over een losstaand orgel, werden, naast de erediensten, ook diverse malen concerten gegeven. In de overige zalen — die alle de naam van een sterrenbeeld droegen — werden tal van activiteiten georganiseerd, variërend van lezingen, bruiloften en partijen, tot popconcerten, en fungeerde het gebouw tevens als ouderensociëteit, voorts was een gedeelte ingericht als jeugdsoos, die De Sonde heette. Tevens was er het wijkfiliaal van de Openbare Bibliotheek gevestigd. Jarenlang fungeerde de ruimte van het huidige Atelier Zonneschijn als onderkomen voor de Basiseenheid West voor de Stad Groningen van de Regiopolitie.

Vertrokken
In de nadagen van De Wingerd werd deze zaal gebruikt voor de oecumenische diensten van de hervormden samen met de katholieken. De beide kerkzalen liepen letterlijk leeg doordat deze elders werden ondergebracht, het wijkbureau van de regiopolitie vertrok naar Vinkhuizen; het filiaal van de OB ging samen met dat van Selwerd, en werd ondergebracht in de Vensterschool aan de Eikenlaan.
Voor het wijkgebouw Trefkoel bestonden toen al geruime tijd plannen voor sloop, waarna de ruimte zou worden gevuld met een groot filiaal van een befaamde kruideniers-keten uit het westen des lands. Voorts zou er semi-hoogbouw worden gerealiseerd. Door allerlei onvoorziene ontwikkelingen liep het allemaal anders en konden er tijdelijke bewoners in worden ondergebracht. Dezen hebben allen op enigerlei wijze een binding met één (of meer) vorm(en) van kunst.

Onzekerheid
De onzekerheid omtrent de bestemming van het perceel en de daaruit direct voortvloeiende twijfels omtrent de eventueel resterende verblijfsperiode(n) heeft er mede toe geleid dat er geruime tijd bijna niets aan het uiterlijk van het complex is gedaan. Dat was, in ieder geval voor een deel, tegen het zere been van sommige buurtbewoners. Nu echter duidelijk is geworden dat met de bouw van het voor die plek voorziene nieuwe niet meer in 2011 zal kunnen worden begonnen, hebben de bewoners besloten om gezamenlijk een opknapbeurt te realiseren. Die telt enkele onderdelen en fasen.
Verleden zaterdag werd er vooral geschilderd: wanden, deuren, lijsten, zuilen. Daar waren ruim tien bewoners in uitstekende weersomstandigheden druk mee in de weer. Het ligt in de bedoeling om op korte termijn ook de buitenverlichting te herstellen en daarnaast eveneens voor een deel nieuw glas te plaatsen. Als dat gereed is, kunnen de werkzaamheden worden voortgezet op diverse plekken aan de binnenzijde.
Zo werd er al gesproken over nieuwe overgordijnen voor alle ramen. Hoewel een eenheidsworst op zich niet direct een na te streven doel is, kan zoiets voor een complex als de Trefkoel zeer ten gunste van de uitstraling werken.
Ook wordt er door de huidige ingezetenen van Trefkoel nagedacht over eventueel te organiseren activiteiten waarbij buurtbewoners kunnen worden betrokken, hetzij actief, dan wel als bezoekers.

Beeldende kunsten en interieurs
Aan de voorzijde van het complex — dat is de kant van de Zonnelaan — zijn alle gebruikers/bewoners van het onderste gedeelte van het complex actief met enige vorm van kunst. Naast de galerie en het atelier van Salustiano Martha — onder meer in het voormalige godshuis De Garf — woont Gerry, een studente binnenhuisarchitectuur, met haar vriend Cees en hond Cookie in het iets verhoogde stuk dat onderdeel van de Openbare Bibliotheek heeft uitgemaakt. De benedenruimte daarnaast tot aan de onderdoorgang naar het binnenplein is in gebruik bij beeldend kunstenaar Wouter Nijland.
Salustiano Martha, zijn galerie en de cursussen die hij daar geeft, zijn op deze site reeds twee keer aan bod gekomen. Het is de bedoeling om andere bewoners/gebruikers van Trefkoel die kunstenaar zijn of er de voorkeur aan geven als kunstenmaker(s) te worden beschouwd, successievelijk op deze site voor te stellen, individueel of als logisch bij elkaar horenden.

(wordt binnenkort vervolgd)
____________
Afbeeldingen
1. Vijf van de bewoners zijn bij en in de omgeving van één der voormalige ingangen van de kerkzaal De Wingerd bezig met de, vooreerst uitwendige, opknapbeurt. Een bezoeker en hond Amber tonen daarvoor belangstelling. Rechts in de hoek is een grote plaat met het logo van Trefkoel zichtbaar, die tijdens de schilderbeurt even van een muur van het binnenplein moest worden verwijderd, maar daar opnieuw zal worden bevestigd.
2. Een van de stalen draagzuilen krijgt een dieprode kleur.
3. Het opdringerige geel van de zijwand in de onderdoorgang vanaf De Zonnelaan en de lange muur aan het binnenplein wordt vervangen door helder grijs.

Alle foto's zijn genomen door Wouter Nijland (tevens ©).