Ondoordacht handelen van stedelijke wethouder

Het gesprek van de dag in Stad en Ommelanden was de oproep die Karin Dekker van Groen Links, wethouder in de vroede stad Groningen, heeft geplaatst op een van die, vooral antisociale, media die de wereld 'rijk' is, en waarin zij alle vrouwen oproept een boerka te gaan dragen als straks de wet m.b.t. het verbod, zo'n (al te zeer) onderscheidend kledingstuk te dragen, van kracht wordt.
Helaas doet het Haagse kabinet allerlei volstrekt overbodigs en doet het te weinig tot helemaal niets aan belangrijke zaken, en daarom is (vriendelijk uitgedrukt) niet ieder gelukkig met dat verbod. Zolang het echter tot stand komt via democratische weg, moet men zo'n verbod respecteren en anders langs parlementaire weg trachten deze wet van tafel en uit de Nederlandse samenleving te bannen.
Mevrouw Dekker doet dan ook wel iets heel onverantwoordelijks. Hoe zou ze het eigenlijk vinden als alle tegenstanders van haar tramplannen nu eens in DubbelDekkers naar de Grote Markt in de noordelijke metropool rijden, om tegen die eendimensionele mevrouw Dekker te protesteren, door de thans nog denkbeeldige treintramrails te bezetten.
Moet je haar dan eens horen.
__________
Bij het Stadhuis schijnen reeds enkele dubbeldekkers te zijn gearriveerd. Zie hier.

29 januari 1928 overleed Titia de Haas-Okken

Op 29 januari 1928 stierf de toen bekende Titia (Klazina Elisabeth) de Haas-Okken, die was geboren in 1853 te Solwerd als dochter van de alom bekende, zogeheten Moderne predikant Ds. Okken. Toen ze twintig jaar was, trad ze in het huwelijk met ds. De Haas te Kuinre, waarna ze verhuisden naar Friesland. Daarna heeft ze niet weer in onze regio gewoond. Desondanks maakte Titia de Haas-Okken naam als schrijfster van schetsen uit het Groninger volksleven, in Damster dialect. Ze tekent de mensen daarin zeer nauwgezet. Tot het schrijverschap is ze in 1902 gekomen toen ze ziek en bedlegerig was geworden.
Haar bundel Olle Vrunden in het Grönnegerlaand is in 1905 uitgekomen. Daarna zouden er nog diverse volgen.
In het jaar van haar heengaan werd ze te Appingedam herdacht met de plaatsing van een gedenksteen in de muur van de Solwerder kerk.

Dramatische daling in verkoop poëziebundels

In de Kleine Pelsterstraat, in het centrum van Stad, is Café Marleen gevestigd, de thuisbasis van een groep van twaalf (soms elf of tien) [1] poëten, welke zijn verenigd in De Dichtclub. Elke eerste woensdag van de maand, tussen 20:30 uur en 22:00 uur, een optreden van deze groepering.
Voorafgaande aan de Gedichtendag, die de afgelopen week werd gehouden, droegen dichters uit die club voor uit eigen werk, en daarvan werden flitsen uitgezonden door OOG-TV. Tussen die korte impressies van optredens door werden gedeelten uitgezonden van een gesprek met André Degen, één van de leden.
Hoewel het een niet alleen nationaal, maar wereldwijd verbreid gegeven is dat in principe niemand van de dichtkunst kan leven, vroeg de OOG-presentatrice er toch naar. Dat gaf André Degen de gelegenheid om te wijzen op de nieuwste ontwikkelingen in de afzet van bundels met poëzie: deze was recentelijk met een vijfde tot een kwart afgenomen.
In aanmerking genomen dat er gemiddeld van een bundel vijfhonderd exemplaren worden gedrukt en dat daarvan, alweer gemiddeld, de helft onverkocht blijft, mag de stelling worden geponeerd dat die situatie dramatisch is. André Degen meldde dan ook relativerend, dat het mooie van het dichterschap er onder meer in ligt dat je ernaast gewoon kunt blijven werken.
Elk jaar wordt in januari, omstreeks de landelijke Poëziemarathon, een bundel uitgegeven met werk van de clubleden: ieder van hen is met vier gedichten vertegenwoordigd. Meer daarover op de website van Café Marleen.
__________
[1] Op bovengenoemde website staan, onder het hoofdstuk Dichtclub, tien namen van deelnemers; tijdens de OOG-flitsen zagen we echter ook nog Coen Peppelenbosch optreden.

Orkest Vrije Universiteit kreeg te weinig publiek

Eerste van twee jubileumconcerten
Op de dag dat het orkest van de Vrije Universiteit te Amsterdam exact vijftig jaar bestond ─ op zaterdag 21 januari jongstleden ─ werd het eerste van de twee geprogrammeerde jubileum-optredens gerealiseerd in de grote concertzaal van het Cultuurcentrum De Oosterpoort in Stad. In het inleidende woord, door één der bestuursleden van het ensemble, werd gerept van concerteren in de mooiste zalen van ons land. Hoewel dat ietwat over-complimenteus klonk, is die grote Ooosterpoort-zaal sedert het begin van het lopende seizoen flink opgestoten in de vaart der gebouwen voor concerten met een vooraanstaande outillage, doordat men er eindelijk, na bijna vier decennia, afscheid heeft genomen van de agressief-oranje stoelen, en deze heeft vervangen door waarachtig luxe fauteuils. Het gevolg is wel dat nu heel wat plaatsen meer dan tot dan toe tot de eerste rang behoren, met het daaraan onverbrekelijk verbonden, hogere prijskaartje.

Het symfonieorkest van de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Symfonische muziek op zaterdagmiddag
Geheel tegengesteld aan Amsterdam, waar in het Concertgebouw de ZaterdagMatinee een groot succes is, kan men in genoemde Oosterpoort-zaal in Groningen beter niet op zaterdagmiddag een symfonisch concert organiseren, aangezien dit, inmiddels traditioneel, op (al te) weinig belangstelling mag rekenen. Zelfs medio jaren zeventig, toen een entreekaart relatief een krats kostte, trok zelfs het Concertgebouworkest ─ dat bijna altijd voor een uitverkocht huis in Groningen speelde ─ tijdens een concert op een zaterdagmiddag geen half volle zaal. Tegenwoordig liggen die toegangsprijzen veel te hoog, en dat is uitsluitend te wijten aan een regering van cultuurbarbaren met ─ op de voor cultuur blijkbaar meest belangrijke post binnen die kongsi ─ een volleerde cultuurbeul, die de begrippen niveau en beschaving niet eens kan spellen, en daarnevens niet het geringste historische besef heeft met betrekking tot onze cultuur in het algemeen en al evenmin omtrent het functioneren van de symfonieorkesten in ons land in het bijzonder.

Neerwaartse spiraal
Een dergelijk, al te pijnlijk, gegeven kan niet anders dan leiden tot een conglomeraat van destructieve maatregelen met ingebouwd sneeuwbaleffect. Die ingrepen worden, tot overmaat van gebrek aan grandeur en inzicht, verkocht met het niet alleen tenen- maar tegelijkertijd alle andere lichaamsdelen ernstig krommende, respectievelijk wapperende, cliché snoeien om te groeien. Een ergerlijke gotspe, die volkomen haaks staat op de werkelijkheid van alledag binnen de Nederlandse muzieksector. Daar wordt gesnoeid tot en met de wortels, waardoor groei definitief blijft uitgesloten. Zulke maatregelen hebben eveneens tot gevolg dat de toegangsprijzen ─ naast de, zelfs tegen de zin van de Eerste Kamer doorgevoerde, BTW-verhoging ─ blijven stijgen, hetgeen inmiddels ook al contraproductief is gebleken.

Matige belangstelling
Van een te hoge toegangsprijs voor dit concert van het grote en tevens grootse ensemble kon geen sprake zijn: deze was met vijftien euro (en tien euro voor studenten) zeer laag gehouden.
Eigenlijk had ik verwacht ─ meer nog: de hoop gekoesterd ─ dat er aardig wat musici van het Noord Nederlands Orkest waren komen luisteren naar, vooral, het omvangrijk bezette opus van Richard Strauss (1864-1949) Eine Alpensinfonie. 
Van die professionele musici heb ik er niet één gezien, daarentegen wel diverse, vergevorderde amateur-musici van de KamerFilharmonie Der Aa, voornamelijk zulke, die tevens als bestuursleden aan dat ensemble zijn verbonden. Dat siert hen, en gaf hun meteen de gelegenheid, de bezoekers te attenderen op een eigen, binnenkort te spelen, concert in diezelfde zaal.

Te weinig publiciteit
Ik heb kunnen vaststellen ─ ondanks posters, die ik in boekhandels en antiquariaten heb zien hangen, en voor de verspreiding waarvan enkele mensen van het VU-orkest zelf begin deze maand naar Groningen waren gekomen ─ dat er niet veel aan publiciteit is gedaan door de plaatselijke media. Dat zo'n ensemble niet aan buitenreclame op strategische plekken in deze stad heeft gedaan, is begrijpelijk, want de kosten daarvoor zijn niet (meer) op te brengen. Ook trof ik, nog zaterdagochtend, mensen die graag naar zo'n concert zouden gaan, maar helemaal niet op de hoogte waren van de komst van het VU-orkest en daarnaast verbintenissen elders hadden op zaterdagmiddag. Aan de duidelijke grafisch goed doordachte posters kan het niet gelegen hebben.
__________
Zie tevens een recensie/concertverslag op onze zustersite Tempel der Toonkunst.

Zwijgende film Carmen met harmoniumbegeleiding

Twee speelfilms
Op vrijdag 27 januari biedt de Lutherse Kerk in Stad, in de reeks Orgel Anders, weer een zwijgende film, die met muziek zal worden begeleid. In mijn jeugd werd dat fenomeen betiteld als stomme film. Met enige regelmaat kunnen we in genoemd godshuis een dergelijke presentatie bijwonen, en deze keer is dat Carmen uit 1915 van de internationaal vermaarde regisseur Cecil B. de Mille (1881-1959).
In die tijd werd, in bioscopen en andere theaters waar films werden voorgesteld, de begeleiding verzorgd door een piano, een bandje ─ in de grote theaters door een echt orkest ─ of een harmonium.
In de Lutherse Kerk gebeurt dat, door de Belgische organist die zich heeft gespecialiseerd in dit genre: Wannes Vanderhoeven.
Er wordt niet alleen op het Van Oeckelen-orgel uit 1902 gespeeld, maar tevens op een harmonium.
Na de pauze volgt een tweede film, die eveneens bijna een eeuw oud is: One Week, uit 1920 van Buster Keaton (1895-1966). Daarin speelt de regisseur zelf de rol van Bruidegom.

Buster Keaton.

Bijzonderheden
De avond begint om 20:15 uur; de toegangsprijs bedraagt 10 euro, respectievelijk 8 euro voor degenen, die gewoonlijk korting genieten op basis van hun status. Gedurende de pauze krijgt men thee of koffie naar keuze aangeboden.
Na afloop is er nog een bijeekomst in de Art Deco Lutherzaal naast de kerk, waar de dan aanwezigen kunnen napraten bij een glas wijn dat hun eveneens wordt aangeboden.

Orkest Vrije Universiteit speelt in De Oosterpoort

In verband met het vijftigjarig bestaan van het Orkest van de Vrije Universiteit ─ gevestigd in Amsterdam ─ geeft dit ensemble, onder leiding van Daan Admiraal, de komende dagen twee concerten: het eerste in de onlangs qua meubilair aanmerkelijk verfraaide ─ want eindelijk niet meer voorzien van die pijnlijk agressieve oranje stoelen en rode, witte en blauwe indeling ─ grote zaal van het cultuurcentrum De Oosterpoort in de Stad Groningen.
Het concert wordt gegeven op zaterdag 21 januari, vanaf 14:15 uur. Op het programma staan twee werken: de uit 22 onderdelen bestaande, alleen in een waarlijk grote concertzaal tot zijn recht komende ─ compositie Eine Alpensinfonie, opus 64 voor orgel en groot orkest, geschreven in de jaren 1911-1915, van de veelzijdige Duitse componist en dirigent ─ tevens enige tijd politiek actief in de jaren van Duitse duisternis ─ Richard Strauss (1864-1949), alsmede de Muziek voor snaarinstrumenten, slagwerk en celesta uit 1936 van de Hongaar Béla Bartók (1881-1945).
Maandag 23 januari wordt het optreden 's avonds herhaald in het Concertgebouw te Amsterdam.
__________
Zie ook het artikel op onze zustersite Muziek en mensen, van dinsdag 17 januari.

Geboortedag Johan van der Woude: 6 januari 1906

Deze dag, maar dan een eeuw en zes jaar geleden, werd de latere schrijver Johan van der Woude te Groningen geboren. Hij publiceerde niet alleen onder zijn burgerlijke naam, maar tevens onder enkele pseudoniemen, zoals J. C. Falke. Van diens hand is de roman over Groningen Stad, spelend kort vóór, gedurende en onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog, Een groene lantaarn, verschenen. De flaptekst meldt dat de schrijver tot dan toe, onder eigen naam vrijwel uitsluitend journalistiek werd zou hebben gepubliceerd.
De man heeft op tal van plekken op dit ondermaanse enige tijd doorgebracht: Engeland, Italië, Zuid-Afrika en Duitsland.
Onder het pseudoniem Martijn Cort is in 1944 in een speciale reeks van De Bezige Bij de bundel Zeven brieven uitgekomen, welke later onder de burgerlijke naam van de schrijver opnieuw werd uitgegeven.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn er nog tal van romans van de hand van Johan van der Woude gepubliceerd.

Afbeeldingen
1. Voorzijde van de roman Een groene lantaarn. Het betreft een later gecreëerde paperbackeditie uit plano's en losse stofomslagen.
2. Titeletiket van de Zeven Brieven uit 1944, welke in een kleine oplage (525 exx.) door De Bezige Bij in bezet Nederland werd gepubliceerd.

Josef Cohen werd op 2 januari 1886 geboren

Tal van functies

Honderdzesentwintig jaar geleden, op 2 januari 1886 werd de schrijver, dichter, en latere bibliotheekdirecteur, Josef Cohen te Deventer geboren. Ook in de journalistiek heeft de man zijn sporen verdiend. Achtentwintig jaar oud was hij toen hij, in 1914, werd benoemd tot directeur van de Openbare Leeszaal te Groningen. Die benoeming heeft grote gevolgen gehad voor de kwaliteit van het instituut: hij zorgde ervoor dat vooraanstaande schrijvers uit het buitenland in de collectie werden opgenomen. Hij zou tot 1951 in die functie blijven, al moest hij tijdens de oorlogsjaren, vanzelfsprekend, wel onderduiken.
Legendarisch is het verhaal dat Josef Cohen, staande in één van de toentertijd frequent rijdende trams in Groningen, een conversatie voerde met collega-auteur Ab Visser (1913-1982). Laatstgenoemde beklaagde zich erover dat de kritiek niet al te vriendelijk was geweest voor zijn laatste publicatie, waarop Cohen vergoelijkend zou hebben gezegd: "Over jouw boeken schrijven ze tenminste nog."
Hij publiceerde enige romans, novellen en gedichten. De tocht van den dronken man werd in 1949 bekroond met de Prozaprijs van de Gemeente Amsterdam. In 1954 werd Josef Cohen onderscheiden met de hendrik de Vries Prijs voor zijn gehele oeuvre.
Zijn roman Een aap danst op het Rembrandplein uit 1958 zorgde voor enige hilariteit, vooral doordat sommige mensen zich afvroegen wie toch die aap was.

"Mensen, komt u er even bij. . . . ."
Tijdens de (her)opening van een nieuwe ramsjboekwinkel annex antiquariaat, De Groninger Boekenbeurs, na een verhuizing van de Steentilstraat naar de Oude Ebbingestraat, kwam de auteur met een bos judaspenning voor de eigenaar. Die dag kreeg ieder die ook maar één boek kocht, een exemplaar van De Ballade van Jaap van deze schrijver cadeau. Er was speciaal voor die gelegenheid een nieuwe oplage gedrukt. Winkelier Jan Bloemsma verzocht Josef Cohen om zijn meesterwerk voor te dragen. De dichter reageerde met intensief afwimpelen dat zonder pauze overging in het aannemen van een exemplaar en met prachtige gebaren de woorden om zich heen te roepen: "Mensen, komt u er even bij."

Op gedragen toon liet Josef Cohen de tientallen aanwezigen kennisnemen van het meest drakerige stuk tekst dat hij ooit ten beste had gegeven en dat zeker de betiteling poëzie niet verdiende. Met de verkoop van diens gedichten liep het toch al moeilijk: een in harde kaft uitgevoerde bundel op opdikkend papier was reeds toen voor 49 cents nauwelijks meer te slijten.
De judaspenning op de schoorsteenmantel in de boekwinkel heeft de schenker ruimschoots overleefd. Josef Cohen stierf in 1965.
__________
Afbeeldingen
1. Auteur Josef Cohen. Foto overgenomen van de site Wie is wie in Overijssel.
2. Tekst op de achterzijde van de Tweede druk van De Ballade van Jaap van Josef Cohen, januari 1961. De eerste druk was door Uitgeverij NV Boek en Wereld op geschept papier uitgegeven in een oplage van 50 exemplaren, ter gelegenheid van de Jaarwisseling 1960-1961.